رئیس جمهور در این نشست با انتقاد از نبود شفافیت در نظام تولیدات فرهنگی کشور، به‌ویژه در حوزه نشر، اظهار داشت: امروز مشخص نیست که در بخش تولید کتاب، چه نوع کتاب‌هایی، برای چه مخاطبانی و با چه هدفی تهیه و منتشر می‌شود. این در حالی است که انتظار می‌رود در سیاست‌گذاری فرهنگی، هدف‌گذاری دقیق و اثربخشی داشته باشیم.
در ادامه، رئیس جمهور خطاب به مدیران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: باید همه مردم را دید، نه فقط آنها که صدایشان بلندتر است، چه بسا باید آنهایی را که کمتر دیده می‌شوند، بهتر و بیشتر دید. با نگاهی عمیق، وسیع و هدفمند، برای مشکلات همه اقشار جامعه چاره‌اندیشی کنید.
پزشکیان خطاب به مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، خواستار بهره‌گیری از تمام ظرفیت‌های انسانی کشور، بدون نگاه‌های تنگ‌نظرانه شد و گفت: دولت باید به دور از محدودیت‌های ذهنی و جناحی، فضایی سالم و رقابتی برای فعالیت گروه‌هایی که می‌توانند به مردم خدمت کنند، فراهم سازد.
رئیس جمهور در ادامه تأمین معیشت مردم را مهم‌ترین وظیفه دولت عنوان کرد و افزود: همان‌گونه که در علوم تجربی، برای تحلیل دقیق، صورت و مخرج کسر را از یکدیگر تفکیک می‌کنیم، در حوزه اداره کشور نیز باید تفکیک درستی میان نیازهای آشکار و پنهان جامعه صورت گیرد. اگر ۱۰۰ خانواده نیازمند وجود داشته باشد، اما تنها ۵۰ خانواده شناسایی شده باشند، ما مسئول رسیدگی به همه آنها هستیم، نه صرفاً آنان که دیده شده‌اند.
پزشکیان با یادآوری دوران مسئولیت خود در وزارت بهداشت، به خاطره‌ای از تعامل با نمایندگان مجلس اشاره کرد و گفت: در دوره‌ای که وزیر بهداشت بودم، نمایندگان مجلس درخواستی مطرح کردند که خدمات درمانی صرفاً به کسانی ارائه شود که تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی هستند. در جلسه‌ای به من گفتند که فلان فرد چون بیمه ندارد، یا فقط تحت پوشش کمیته امداد است، نباید خدمات رایگان بگیرد.
رئیس جمهور ادامه داد: پاسخ من این بود که وزیر بهداشت مسئول سلامت همه مردم است؛ نمی‌توانم بگویم فقط آنهایی که دفترچه بیمه دارند، حق درمان دارند. در این صورت بسیاری از مردم که یا فاقد بیمه بودند، یا سرپرست نداشتند، یا در حاشیه زندگی می‌کردند، نادیده گرفته می‌شدند. این نگاه تبعیض‌آمیز با عدالت اجتماعی و وظیفه حاکمیتی در تضاد است.
پزشکیان این قبیل مشکلات را دارای ریشه‌های ساختاری دانست و تأکید کرد: تا زمانی که نگاه ما به مسئله خدمت‌رسانی، محدود و گزینشی باشد، نمی‌توانیم به وظیفه واقعی خود در برابر مردم عمل کنیم.
در ادامه این سخنان، رئیس جمهور با انتقاد از ناترازی‌های شکل‌گرفته در کشور بر اثر بی‌عدالتی در تخصیص یارانه‌ها، پرداخت سالانه ۱۵۰ میلیارد دلار یارانه انرژی را غیرقابل قبول خواند و اظهار داشت: اگر یارانه انرژی به‌صورت عادلانه توزیع شود، قطعاً و حتماً می‌توان بر بسیاری از مشکلات موجود در کشور غلبه کرد.
پزشکیان حل بسیاری از معضلات کشور را در گرو تصمیم دانست و تصریح کرد: اگر یارانه‌ها بر اساس عدالت توزیع شود، دیگر هنرمندان، فرهنگیان و اقشار آسیب‌پذیر با فشار معیشتی مواجه نخواهند بود. البته این مهم نیازمند مشارکت مردم، به‌ویژه جامعه فرهنگی، هنری و شبکه مساجد در همراهی با دولت است.
رئیس جمهور مسئولیت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در جلوگیری از بروز ناترازی اجتماعی را یادآور شد و گفت: اصحاب رسانه، فرهنگ و روحانیت نقش مهمی در جهت‌دهی افکار عمومی دارند و این وزارتخانه باید در عمل نشان دهد که در جامعه تحول ایجاد شده است. اگر چنین تغییری مشاهده نشد، باید در تصمیمات خود بازنگری کنیم.
پزشکیان در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به وقف‌نامه ربع رشیدی در تبریز، آن را نمونه‌ای تاریخی و ارزشمند از مدیریت خودگردان در نظام آموزش عالی دانست و گفت: در آن مجموعه، ۷۵۰ سال پیش با ۷ زبان زنده دنیا تدریس می‌شد و دانشگاه‌ها با درآمد مزارع و تولیدات خود اداره می‌شدند. امروز نیز باید به جای تمرکز بر شکل، بر معنا و اثربخشی تأکید کنیم.
پزشکیان در بخش دیگری از سخنانش با انتقاد از برخوردهای یک‌سویه و قضاوت‌های قطعی نسبت به افراد، افزود: بهشت جای کسانی که خطا کرده‌اند، اما از مسیر نادرست خود بازگشته‌اند، هم هست؛ ما نباید انسان‌ها را با یک اشتباه برای همیشه از صحنه کنار بگذاریم.
رئیس جمهور در ادامه، استفاده از ظرفیت عظیم مساجد در سراسر کشور را فرصتی مغتنم برای حل مسائل و چالش‌های اجتماعی دانست و تأکید کرد: شبکه گسترده مساجد می‌تواند در کنار نهادهای رسمی، در کاهش مشکلات معیشتی و تقویت همبستگی اجتماعی نقش‌آفرین باشد.
پزشکیان با اشاره به روایت معروف پیامبر اسلام که می‌فرماید، آنکه صبح کند و دغدغه مسلمانان را نداشته باشد، مسلمان نیست، اظهار داشت: در منظومه فکری دینی ما، بی‌تفاوتی نسبت به مشکلات مردم جایی ندارد؛ این یک اصل بنیادین اخلاقی، دینی و اجتماعی است.
رئیس جمهور ادامه داد: امروز بیش از ۸۰ هزار مسجد در کشور وجود دارد؛ یعنی به‌ازای هر ۱۵۰۰ نفر یک مسجد فعال در دسترس است؛ این یک فرصت کم‌نظیر برای کشور محسوب می‌شود. اگر از این ظرفیت با یک برنامه‌ریزی منسجم و با همراهی نیروهای متدین و دغدغه‌مند استفاده شود، می‌توانیم بر بسیاری از مشکلات اجتماعی و معیشتی مردم غلبه کنیم.
پزشکیان با اشاره به فلسفه وجودی تشکیل مسجد، مساجد را فراتر از محل عبادت صرف دانست و تصریح کرد: نماز، مجموعه‌ای از سخنانی است که انسان در برابر خداوند بر زبان می‌آورد. اگر می‌گوییم «نماز را اقامه می‌کنیم»، یعنی باید همه آن سخنان و وعده‌هایی که در برابر خدا بیان می‌شود، در رفتار اجتماعی ما و در کارکردهای مساجد تجلی یابد.
پزشکیان با اشاره به آمادگی دولت برای واگذاری مسئولیت به افراد شایسته، اظهار داشت: ما در دولت این آمادگی را داریم که هر کسی مدعی است می‌تواند بخشی از مشکلات مردم را حل کند، میدان عمل را در اختیارش قرار دهیم، اما در برابر مسئولیتی که به او واگذار می‌شود، باید پاسخگو باشد و ما نیز از او پاسخ خواهیم خواست.
پیش از سخنان رئیس جمهور، سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در سخنانی با تقدیر از توجه و حساسیت دکتر مسعود پزشکیان به حوزه فرهنگ، تلاش‌های وی طی هفت ماه گذشته را هم‌تراز با اقدامات یک رئیس جمهور در طول هشت سال فعالیت عنوان کرد و از همراهی و حمایت ایشان در مقاطع مختلف، چه در دیدارهای عمومی و چه جلسات خصوصی، قدردانی کرد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با تأکید بر نگاه کلان به مسائل عمومی کشور در چارچوب شعار دولت وفاق ملی، گروه‌های مرجع را مفاصل اتصال حاکمیت و جامعه توصیف کرد و افزود: وزارت ارشاد، مسئولیت برقراری ارتباط مؤثر با این گروه‌ها را به عنوان حلقه‌های واسط میان دولت و جامعه برعهده دارد.
صالحی در ادامه، با تأکید بر جایگاه محوری فرهنگ در پیشرفت کشور، از رئیس جمهور درخواست کرد مرجعیت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت به رسمیت شناخته شود و جایگاه تأثیرگذار این وزارتخانه به عنوان متولی سیاست‌گذاری فرهنگی کشور، بار دیگر احیا شود.
در پایان این بخش از برنامه، قاب یادبودی از دیدار اخیر مسعود پزشکیان با هنرمند پیشکسوت استاد علی نصیریان، از سوی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به رئیس جمهور اهدا شد.
