سینمایی نیوز– چهلمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران روز جمعه ۲۸ مهرماه 1402 و در دومین روز اکران فیلم‌های کوتاه راه‌یافته به بخش‌فیلم‌های داستانی مسابقه سینمای ایران و “مسابقه کتاب و سینما”، در سالن‌شماره یک پردیس سینمایی «ملت»، میزبان علاقه‌مندان سینمای کوتاه و فیلم «صوراحیل» به کارگردانی “اسماعیل عظیمی” و تهیه کننده گی “علی‌اصغر سلطانی‌نژاد” بود.
به گزارش خبرنگار سینمایی نیوز، “اسماعیل عظیمی” کارگردان فیلم کوتاه“صوراحیل”، پس از نمایش فیلم، در مورد علت نامگذاری این فیلم بیان داشت: نام فیلم به انتخاب قصه فیلم باز می گردد. کاراکتری به نام “راحیل” در فیلم داریم که “صور” برگرفته شده از فرشته صوراسرافیل می باشد. موضوع فیلم راجع به مرگ و مرگ آگاهی است و از جنبه های دینی برخوردار می باشد.
او اضافه کرد: داستان مردی روایت می شود که به طور ناگهانی همسر جوانِ خویش را از دست می دهد و می بایستی به دنبال پسرِخود به مدرسه برود و در مسیر بازگشت تا خانه، به او خبرِ مرگِ مادر را توضیح دهد. فیلم اقتباسی است از یک داستان کوتاه با نام “صوراحیل” نوشته “مهدی شریفی” که از دوستان بنده می باشند.
“علی‌اصغر سلطانی‌نژاد”، تهیه کننده، یادآور شد: ما امسال ۲ کار “صوراحیل” و “سردست” در جشنواره داریم. کار تیمی در دست یافتن به موفقیت بسیار مهم است و قوای بیشتری می بخشد. یکی از نقاط قوت “صوراحیل”، مسئله اقتباس آن هست که در بخش “مسابقه کتاب و سینما” نیز حضور دارد. در درون مجموعه “خانه فیلم عقیق” یک زایش توسط تیم نویسندگانِ داستان نویسی از جمله آقای “مهدی شریفی” که از مدیران مجموعه هستند، روی می دهد. این فرآیندِ شکل گیریِ پازل با حضور فیلمنامه نویسان و کارگردانان و عوامل حوزه های دیگر کامل شده است.
وی ادامه داد: ایده اولیه “صوراحیل” که پرداختن به حوزه مرگ و نگاه انسان ها به مرگ بود، آقای عظیمی بسیار دوست داشتند. فکر می کردیم در زمانه ای که یاد مرگ فراموش شده است، اگر نگاه ما انسان ها به مرگ و یاد مرگ، نگاه درستی باشد، اثر مثبت و مفیدی در عملکرد زندگی دارد. فوت نزدیکان و اطرافیان به نوعی نشانه ای برای ما می باشد که اگر از آن تلنگر درس بگیریم، نتابج خوبی برای ادامه زندگی مان در بر خواهد داست.
“اسماعیل عظیمی” در مورد علت پرداختن به این سوژه بیان داشت: چون قصه ای که به دنبال آن بودم، گزاره ی مرگ، برای بنده بسیار جدی است و یاد مرگ را بیشتر اوفات فراموش می کنیم، آن هم مرگ، که ناخوانده به سراغ ما می آید، دوست می داشتم یک تلنگر و اتفاق راجع به این موضوع داشته باشم. سعی بنده این بود که در لایه های یک داستان ساده به آن بپردازم، ممکن است برای همه اتفاق بیفتد و البته پیچیدگی هایی نیز در آن پیش می آید. پدری که در ابتدا فکر می کند به فررند خود می گوید مادرِ وی فوت کرده است اما هر چه جلوتر می رود با چالش روبرو می شود، در عینِ دانندگی، گویی هیچ نمی داند.
وی در مورد جای خالی چنین فیلم هایی گفت: فیلم های سینمای کوتاه عموما در پی داستان های ملتهب و رد شدن از خط قرمز ها است تا به سر و صدایی منجر شود و از دغدغه مندی به دور است. جای فیلم هایی که نگاه اخلاقی و درونی دارد خالی است. البته وقتی شما یک موضوعِ خیلی آرام و بدون پیچیدگی برای فیلم تان انتخاب می کنید، کار را لب مرز قرار می دهد، کمی سخت می کند و برای سرمایه گذاری فیلم کوتاه پر ریسک است. علاقه ی شخصی بنده و موضوع مرگ باعث شد به سمت ساخت این فیلم بروم.
این فیلمساز در مورد ویژگی های ساختاری و محتوایی این اثر که می تواند توسط هیئت داوران دیده شود گفت: مهم ترین بخش این کار را فیلمنامه آن می دانم که به واقع فیلمنامه فیلم کوتاه می باشد. عموما فیلمنامه ها برشی از یک فیلم بلند با پایانِ باز است. بنده سینمای کوتاه را یک سینمای مستقل می دانم که شروع، وسط و پایان و اتفاقاتی دارد. “صوراحیل” جهانِ کاملی در ۱۸ دقیقه دارد و حقیقتا یک فیلم کوتاه است. در بازی و کارگردانی خیلی نخواستم کارهای عجیبی انجام دهم تا ذهن مخاطب را معطوف به جای دیگر نکنم. سعی نمودم یک ساختارِ خیلی کلاسیک با فضای روایتِ درستِ قصه پرداخت نمایم.
او افزود: بنده سال هاست که سینمای کوتاه کار می کنم و فکر کردم الان وقتِ آن است تا با یک بازیگر حرفه ای کار کنم، ضمن اینکه نیاز قصه به یک بازیگر حرفه ای بود تا ما را زودتر وارد داستانِ فیلم کند. یعنی سعی نمودم به لحاظ کستینگ و اتفاقات، همه چیز حرفه ای عمل شود. مکان تصویربرداری کاملا در تهران ساخته شد. فیلم یک قصه ای ماشینی و شهری در فرودگاه و شهربازی دارد.
این کارگردان در مورد روند تولید و مراحل کار گفت: فیلمنامه اسفند ۱۴۰۱ به پایان رسید، فروردین ماه پیش تولید و انتخاب بازیگر نقش کودک که مهد کودکی بود را شروع نمودیم و نیاز به تمرین داشت، در ۲۵ خرداد ماه ۱۴۰۲ تا اوایل تیرماه تصویربرداری داشتیم. برای انتخاب بازیگر نقش کودک، فراخوانی کشوری دادیم و در نهایت فرزند یکی از دوستان نزدیک مان را توسط دستیار کارگردان برگزیدیم که ایشان را از یک تیزر انتخاب نمودند. همراهی پدر و مادرِ این کودک نیز برای ما بسیار حائز اهمیت بود.
او در مورد برگزاری جشنواره فیلم کوتاه تهران و تاثیر آن بر فیلمسازان جوان گفت: جشنواره خیلی مهمی است که حضور در آن آرزوی هر کسی است و در ۲ سال اخیر یک پوست اندازی دارد و توحه به استان ها و شهرستان ها در آن نمود بیشتری داشته است به حدی که حتی جوایز اصلی را از آن خود می کنند و این بسیار اتفاق خوبی است. بهترین فیلم های تولیدی سال به این جشنواره راه پیدا می کنند و می توانیم آن ها را مشاهده کنیم.
این سنماگر در مورد کمبودهای سینمای کوتاه گفت: مسئله، پخش فیلم های این سینمای کوتاه است. با بستر هایی که موجود است می توانند فیلم ها را به درآمدزایی برسانند. ساخت فیلم خوب و درست، هزینه بر می دارد و از این جهت باید فکری برای پخش فیلم کوتاه شود.
“سلطانی نژاد” خاطر نشان ساخت: ذهنیت گروه ما در مجموعه “خانه عقیق” معضل فقدان کمپانی های فیلمسازی است، اگر هم مجموعه هایی هستند عموما خصولتی یا دولتی می باشند. طبیعتا تمامی اتفاقات به این صورت شکل گرفته که تهیه کننده ای در نهایت با نام موءسسه ای هست ولی این که یک سیاست گذاری در حوزه تجاری سازی و همچنین نگاه ایدئولوژیک شود، این کار اتفاق نیافتاده است. ما در مجموعه “خانه عقیق” به دنبال این هستیم که در سال های آینده و مسیر فیلم سازی مان، توسعه پیدا کنیم و در نهایت تبدیل به یک کمپانی خصوصی شویم.
“عظیمی” در مورد چالش های زمان ساخت این فیلم گفت: کنترل کردن هزینه ها، چالش بسیار مهم و سختی در حوزه فیلم کوتاه است. همچنین گرد آوردن عوامل خوب نیز دشوار می باشد. البته ما یک مجموعه هستیم با عنوان “خانواده عقیق” یا “خانه فیلم عقیق” که متشکل از نویسنده و کارگردان و تهیه کننده و به صورت گروهی کار می کنیم.
این کارگردانِ جوان درباره جرات در فیلم سازی و گشایش در ممیزی گفت: خودِ فیلمساز می تواند مراقب باشد. اگر چه برخی آثار چه بسا در پی رد نمودن خط قرمز ها بوده و نگاهی به جشنواره های خارجی داشته باشند اما می بایستی با کمرنگ کردن این مسائل، انتقادات و حرف ها به گونه ای در فیلم ها عنوان شوند که کارساز و تلنگر باشند.
وی در مورد اینکه آیا این اثر می تواند تبدیل به یک فیلم مرجع شود گفت: بنده سعی داشتم فیلم خودم را بسازم اگرچه با این نگاه و قصه کمتر چنین کار پر ریسکی را شاهد بودم. از همان ابتدا نیز دوستان توصیه داشتند که این فیلم را نسازم چرا که ممکن بود آنطور که باید رضایت بخش نباشد ولی باید ساخت و در حال حاضر هم در این جشنواره، نظر مخاطبان و دوستان را جویا هستم.
وی در مورد اهمیت ساخت فیلم برای مردم با مختصات فیلم کوتاه اظهار داشت: بنده بجز ۴ تا ۵ فیلمی که به طور جدی ساخته ام، تیزر های فرهنگی فراوانی کار نمودم و با تلویزیون نیز همکاری داشتم و مردم و مخاطب، همیشه برای من مهم تر از هر چیزی هستند. تمامی فیلم سازانِ مهم، همواره نگاه شان به مردم بوده است و تماشاگر حرفه ای سینما را با مخاطب عام پیوند داده اند. مخاطب هدف در این فیلم، انسان است و سعی کردم فیلمی انسانی بسازم. بازار هدف نیز پخش جهانی فیلم می باشد و با بخشِ پخش بین الملل نیز صحبت داشتیم.
او در اشاره به اهمیت حمایت و هدایت سینماگران کوتاه برای تولید بی دغدغه بیان نمود: انجمن سینمای جوانان ایران به عنوان متولی فیلم کوتاه، به راحتی می توانند فیلم سازان مستعد را شناسایی نمایند و البته باخبرم که در سراسر کشور این مهم در حال انجام است. کار سختی هم نیست تا شرایطی مهیا شود که علاقه مندان، فیلمِ خود را بسازند؛ مهم ترین نیاز نیز بودجه کافی می باشد. صد البته که اعتبار گرفتن از انجمن سینمای جوانان ایران و درج لوگوی آن بر پیشانی فیلم ها بسیار اتفاق خوشایندی است و بهتر می باشد در کنار آن، افزایش بودجه نیز لحاظ شود.
این فیلمساز درباره جایگاه پژوهش در جامعه و مدیریت کلان کشور، جامعه، دانشگاه و همچنین تغییر نگاه به سینمای کوتاه با نگاه روزآمد و مخاطب محور بیان نمود: پیشنهاد بنده این می باشد که انجمن برای اکران فیلم ها با دانشگاه های مهم در قالب بسته فیلم کوتاه، جلسات نمایش و نقد و بررسی برگزار نمایند و کارکرد بسیار خوبی دارد و جشنواره ها را از حالت محفلی و دریافت جایزه خارج می سازد و فیلمساز اکران های دانشگاهی را نیز پیش روی خود می بیند. به عنوان نمونه فیلم من با موضوع مرگ و کاراکتر کودک می تواند فارغ از مباحث فنی و تکنیکی و هنری، در دانشکده های الهیات و روانشناسی به نمایش و بررسی گذاشته شود.
این کارگردان در اشاره به اهمیت ارتباط فیلم سازان جوان با سینمای بین الملل گفت: اهالی فیلم‌کوتاه عموما با سرمایه شخصی فیلم می سازند. در بخشِ پخش بین الملل، ما یک برنامه جدی داریم و فکر می کنبم با توجه به پیام انسانی که فیلم دارد، به حوزه بین الملل راه یابد. پخش فیلم کوتاه یک معضل است و به نیازسازی برای مخاطب عمومی باید فکر کرد تا چرخه ی اقتصادی فیلم کوتاه جدی تر شود؛ اگر چه جشنواره های مربوط به آن به خوبی برگزار می گردد. بنده نخستین کاری که پس از آماده سازی فیلم انجام دادم، ترجمه آن بود. از همین ابتدا برنامه ریزی و طراحی هایی در دست داریم که فیلم را به جشنواره های خوب دنیا ارسال نماییم و به اثر اعتبار ببخشیم.
او در بخش پایانی صحبت های خود در انتقال تجربه به علاقه مندان فیلمسازی در سینمای کوتاه گفت: حتما سراغ فیلمنامه نویسی هم بروند و نگارش فیلمنامه را به دست کسی بسپارند که با فیلمنامه مختص به سینما کوتاه آشنا باشد. در کارگردانی نیز دانش حوزه تصویر، صدا، بازی و سایر تخصص ها و ارتباطات با عوامل را بشناسند. فیلم خوب با خرج کرد پول های زیاد و عوامل آن چنانی و نشستن کارگردان پشت مانیتور ساخته نمی شود. علاقه مندان فیلمسازی می بایستی در پشت صحنه فیلم های دیگر حاضر و کسب تجربه نمایند.
“سلطانی نژاد” در این رابطه تصریح ساخت: دوستان در حوزه فیلم کوتاه گام برمی دارند تا به سینمای بلند برسند که در آن جا از سینمای کوتاه جدا می شوند. ما یک تجربه ای از سینمای کوتاه تا به بلند داریم که همه مجبورند آن را به انجام رسانند. ما در مجموعه خودمان از آن جایی که آقای “عظیمی” مجوز ساخت فیلم بلند سینمایی خودشان را دریافت داشتند، اندیشه و برنامه مان این هست که فرآیند این تجربه ی تولید فیلم کوتاه و رسیدن به تولید فیلم بلند را حفظ کنیم و در این چرخه بمانیم و این زمینه ساز آن کمپانی است.
در خلاصه داستان فیلم کوتاه «صوراحیل» براساس اقتباسی از داستان کوتاهی نوشته مهدی شریفی، آمده است: «صوراسرافیل؛ تا حالا این اسم شنیدی؟! اسم یه فرشته است، اسم شیپورشم صورِ.»
تهیه کننده: علی‌اصغر سلطانی‌نژاد، کارگردان: اسماعیل عظیمی، مجری طرح: خانواده عقیق، نویسنده: اسماعیل عظیمی و علی آهنگری، مدیر فیلمبرداری: رامین راستجو، طراح صحنه و لباس: مهران بستانی، مدیر صدابرداری: میثم معتمدی، طراح گریم: شهاب‌الدین رضوی، تدوین: سیدجواد موسوی، اصلاح رنگ‌ونور: سامان مجد وفائی، طراحی و ترکیب صدا: رضا حیدری، موسیقی: آرش بادپا، دستیار اول کارگردان و برنامه‌ریز: ابوالفضل احمدی، دستیاران کارگردان: فاطمه سادات جوادی و محمد مهدی قاسمی، بازیگردان کودک: احمد شریفی‌فرد، منشی صحنه: پریسا تاج‌الدینی، دستیار اول فیلمبردار: محمدجواد پورمیرزا، دستیاران فیلمبردار: جواد افرایی و مهدی صفری، اپراتور دوربین: محمدرضا قادری نسب، دستیار صدا: نادر تاج آبادی، دستیار صحنه: ایلا تهرانی، دستیار لباس: الهه نجفی، اجرای گریم: سحر صالحی و امیرحسین مرادی، عکاس: نسیم روحانی، مستند پشت صحنه: حسین مهلوجیان، پوستر: مسعود محمدیان، مدیر تولید: فاضل حائری یزدی، جانشین تولید: مرتضی غمخوار، دستیاران تولید: حیدر حائری یزدی و حمید صفرزاده، تدارکات: محمد جعفری، پشتیبانی فنی: دفتر تجهیزات لنزیران، تهیه شده در: انجمن سینمای جوانان ایران و مشاور رسانه‌ای: محمد کفیلی.
چهلمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران به دبیری مهدی آذرپندار ۲۷ مهر تا ۲ آبان ۱۴۰۲ در حال برگزاری است.
| گزارش و گفت و گو از: تورج اردشیری نیا
| عکس از: الهام سادات روئین تن
