به گزارش سینمایی نیوز، “رضا حسینی” متولد 1340، کارگردان مطرح استان خراسان و کارشناس هنرهای نمایشی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، که در نزدیک به 100 نمایش به‌عنوان نویسنده، بازیگر و کارگردان حضور داشته، در گفت و گو با خبرنگار تئاتر سینمایی نیوز، درباره علت نامگذاری نمایش‌نامه «مرغ سحر» از مشهد با مدت‌زمان ۸۵ دقیقه که روز چهار‌شنبه چهارم بهمن‌ماه 1402 در دو نوبت ۱۸ و 20:30 در تالار چهارسوی مجموعه تئاتر شهر روی صحنه رفته است و علاوه بر بخش مسابقه تئاتر ایران در بخش هویت ملی هم حاضر است، اظهار داشت: نمایشنامه “مرغ سحر” نوشته شاعر و نویسنده مشهدی، “آرش خیرآبادی” که به زندگی تاریخ نگار، سیاست مدار، ادیب، نویسنده، روزنامه نگار و شاعر بزرگ مشهد و خراسان و ایران، محمد تقی بهار، با گستردگی زمینه‌های فعالیت او و میزان تأثیرگذاری‌اش با فعالیت‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی می‌پردازد، چون بر اساس زندگی ملک‌الشعراء محمدتقی بهار نوشته شده است و تصنیف «مرغ سحر» نیز بارزترین اثری است که از بهار، هم به جنبه معنایی، هم شعر و هم جایگاهی که در میان آحاد مردم دارد، در اختیار داریم، و توسط خوانندگان مختلفی اجرا شده است و هر گاه نام «مرغ سحر» آورده می شود یاد بهار در خاطر ما زنده می شود، بر همین اساس این اسم را برای نمایشنامه برگزیدیم.

این هنرمند پیش‌کسوت عرصه تئاتر خراسان که برای اجرای این اثر نمایشی ترکیبی، گروهی ۳۷ نفره متشکل از بازیگران و اجرای خوب گروه کر و اجرای دو تصنیف خاطره ساز و ماندگار سروده ملک‌الشعرای بهار «مرغ سحر» و «از خون جوانان وطن لاله دمیده» را روی صحنه نمایش خود فرستاده است، در خصوص علت پرداختن به این سوژه تصریح ساخت: بهار جزء شعرایی است که وجه شاعرانگی او در جامعه خیلی مطرح است اما به سویه آزادی خواهانه، مشروطه خواهی و میهن دوستی و ملی گرایانه بهار، کمتر نزد مردم پرداخت شده است. صحنه آغاز نمایش با بازجویی بهار در دوره پایان قاجار آغاز می‌شود و بعد از آن بازجویی‌های او در هر دوره ادامه پیدا می‌کند و زمان زیادی را در زندان و تبعید می‌گذراند. بنده خواستم این وجه پنهانِ شخصیت و زندگانی با شکوه و وطن پرستی ملک‌الشعراء بهار در نمایش «مرغ سحر» عریان شود و مخاطب ببیند. از سخنان دیگران درباره بهار از علامه دهخدا تا دکتر عبدالحسین زرین‌کوب بهره بردیم که از شعر بهار به‌عنوان شعرهایی کم‌نظیر در ستایش آزادی نام‌برده و او را شاعری چیره دست در این حوزه معرفی کرده بود. دیگر حتی سخنی از مشکلات شدید معیشتی بهار در هنگام تبعید به اصفهان نمی آوریم که حتی خانم ایشان برای گذران زندگی مجبور به فروش وسایل خانه و کتاب های بهار و حتی فروش کبوتر هایی می شوند که بهار آن کبوتر ها را خیلی دوست داشت اما ناگزیر شد. البته در انتهای زندگی به این شرایط می رسند اما در آغاز این طور نبوده است.

برگزیده ادوار جشنواره تئاتر منطقه‌ای کشور، به مهم ترین چالشی که در ساخت این اثر با پرداختن به برش‌های مهم زندگی بهار از جمله دوستان (میرزاده عشقی شاعر مبارز هم‌عصر ملک‌الشعرا بهار و سیدحسن مدرس)، همسران و فعالیتهای سیاسی‌اش مواجه بود اشاره کرد و یادآور شد: وقتی به سراغ آدم های بزرگ می روید باید کاری که ارائه می دهید نیز در حد و اندازه ایشان باشد یعنی تماشاگر لذت ببرد و به معنای واقعی تئاتر باشد. منظور من نه تئاتری با دکور های آن چنانی بلکه شکوه باطنی و ذاتی تئاتر است. اگر خروجی کار کوچک تر از قامت ایشان باشد آن گاه به این شخصیت ها لطمه و نقص وارد می شود. تمام دغدغه من این بود که کاری در خور شخصیت بهار به روی صحنه ببرم. در دیالوگ‌ها از دیگر شاعران مبارز از جمله فرخی یزدی و عارف قزوینی و … یاد می‌شود.

کارشناس هنرهای نمایشی با گرایش بازیگری و از صاحب نظران تئاتر استان خراسان درباره ویژگی های ساختاری و محتوایی این اثر که می تواند توسط هیئت داوران دیده شود تاکید کرد: اگر چه سلایق در داوری ها دخالت دارد اما جدای از سلیقه ها، متن و ویژگی های اجرایی این نمایش می تواند دیده شود که من سعی نمودم از ساختار عامی و عادی و رئالیستی فاصله بگیرم و به طرف اجرایی نو تر و تجربی تر بروم و برای مخاطب و حتی داوران جذابیت بصری داشته باشد.

کارگردان نمایش «مرغ سحر» در بخش پایانی صحبت های خود خاطر نشان ساخت: به طور خلاصه اگر بخواهم بگویم، بنده حدود ۴۰ سال هست که در عرصه تئاتر این کشور فعالیت دارم و تقریبا با نیمی از وزرا و نمایندگان و مدیران آشنا بودم و همه گی صحبت حمایت از تئاتر شهرستان ها داشتند اما هیچ گاه این اتفاق نیفتاده است. ما اگر بخواهیم تئاتر در تهران داشته باشیم باید از تئاتر شهرستان ها حمایت کنیم. من در کلیت صحبت می کنم که متاسفانه حمایت از تئاتر شهرستان به این گونه نیست و باید به معنای واقعی حمایت کنیم و این اتفاق بیفتد وگرنه ضرر می کنیم. نیمی بیشتر از آن چه در تئاتر تهران می بینیم از شهرستان ها هستند و کار فردی و فکری انجام می دهند. ما اگر بخواهیم در تهران اجرا ها و جشنواره های خوبی داشته باشیم باید به گروه های تئاتری شهرستان ها توجه ویژه کنیم.

چهل‌ودومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر با ریاست کاظم نظری و دبیری مهدی حامدسقایان، از ۲۷ دی تا ۱۲ بهمن ۱۴۰۲ در تهران در حال برگزاری است.

گزارش و گفت و گو از: تورج اردشیری نیا
عکس: الهام سادات روئین تن