به گزارش سینمایی نیوز و به نقل از روابط عمومی خانه کتاب و ادبیات ایران، آیین اختتامیه هجدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر، شامگاه چهارشنبه (یازدهم بهمن ۱۴۰۲) با حضور محمد مهدی اسماعیلی؛ وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، یاسر احمدوند؛ معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، علی رمضانی؛ مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران، دبیر، اعضای هیئت علمی و داوران این جشنواره، مدیران و مسئولان فرهنگی کشور و خانواده بزرگ شعر و ادب ایران در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این آیین ضمن گرامیداشت یاد و خاطره امام خمینی (ره) به ارواح پاک شهدای انقلاب و دفاع مقدس بویژه سردار رشید اسلام شهید حاج قاسم سلیمانی درود فرستاد و گفت: خدای را شاکریم که امروز هجدهمین جشنواره شعر فجر در محفل استادان و ادبا در حال برگزاری است و این از خوشبختی و توفیق من و همکارانم است که در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی امکان خدمت‌گزاری به اصحاب ارزشمند شعر و ادب فارسی فراهم شده است.
وی افزود: به فضل خدا امسال جشنواره بین‌المللی شعر فجر بسیار فاخر برگزار شد و نسبت به گذشته کاملا رشد کمی و کیفی پیدا کرد. آنطور که اطلاع پیدا کردم بیش از ۲۶۰۰ اثر به دبیرخانه رسیده بود. در این دوره اندیشمندان و برجستگان شعر معاصر فارسی در داوری با دبیری علیرضا قزوه حضور داشتند.
محمدمهدی اسماعیلی ادامه داد: علیرضا قزوه از مفاخر ادب معاصر ماست و در این دوره زحمت بسیاری کشید و این جشنواره را به رویدادی مهم در سازمان صدا و سیما و مراکز استان‌ها با حوزه اثرگذاری بالا تبدیل کرد. محافل جشنواره در استان‌ها برگزار خواهد شد و در ماه آتی پخش آیین شعر را خواهیم داشت.
هدف تجلیل و تکریم از هنر ملی ایرانیان است
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به برنامه‌های این وزارتخانه در حوزه ادبیات فارسی گفت: ما در وزارتخانه بنای تکریم اهالی شعر و ادب را داریم و پارسال علی محمد مودب را به عنوان دستیار وزیر در امور شعر انتخاب کردیم و شورای شعر وزارتخانه تاسیس شد. همچنین این امکان ایجاد شد که در حوزه موسیقی نزدیکی بیشتری با شعر ایجاد شود و وزارتخانه سند موسیقی را به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رساند که بخش مهم آن شعر و ترانه است.
وی اضافه کرد: شعر در فرهنگ ایرانی نقش پیشتازی دارد و هویت ملی جامعه ما با شعر و ادب گره خورده است. عمده مفاخر ما از جمله رودکی، فردوسی و… از حوزه شعر هستند. شعر به زبان حکمت و اخلاق تبدیل شده است و ما باید نظام آموزشی‌مان را آنقدر تحول بدهیم تا شعر جای بیشتری پیدا کند و انسجام زبانی‌مان تحکیم یابد. کودکان و فرزندان ما باید بتوانند به خوبی شاهنامه را بخوانند و بوستان و گلستان سعدی را قرائت کنند. دیگر در چه متونی می‌توان مجموعه‌های غنی اخلاقی و حکمی مثل بوستان و گلستان را پیدا کرد؟ ما امروزه در عرصه زبان با تهدیدات زیادی مواجه هستیم و امیدوارم با استفاده از ادبیات خودمان بتوانیم تحولات عظیمی را رقم بزنیم و به مقابله این تهدیدات برویم.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین با اشاره به اینکه هدف از برگزاری رویدادهایی چون جشنواره بین‌المللی شعر فجر تکریم و ترویج شعر به عنوان هنر بی‌همتای کشور است، گفت: جشنواره شعر را تنها برای تجلیل از شعرا برگزار نمی‌کنیم بلکه هدف آن تجلیل و ترویج این هنر بی‌همتای کشورمان است. ما به دنبال برگزاری جشنواره‌های بین‌المللی برای شعر بلوچی و عربی هستیم هر چند زبان هویتی ما زبان فارسی است و این زبان نماد هویت ملی ماست اما در کنار آن به زبان‌ها و گویش‌های محلی هم توجه داریم، چرا که در همه این زبان‌ها مفاخر ارزنده ما حیات دارند. شعر و موسیقی در همه مرز و بوم ایران زنده است و خوشبختانه شعر بر زبان مردم جاری است. همکارانم در آینده گسترش شعر در گویش‌های محلی را دنبال خواهند کرد.
وی همچنین در تجلیل از شعر استاد زکریا اخلاقی گفت: خوشحالم که امروز شاعر ارزنده انقلاب حجت‌الاسلام والمسلمین زکریا اخلاقی تکریم خواهد شد. اشعار او همان طراوت اشعار سهراب سپهری را برای ما دارد و مقام معظم رهبری هم که خودشان اهل شعرند از او تعریف کرده‌اند.
اسماعیلی در بخش دیگری از سخنان خود به رد پای زبان و ادب ایرانی در کشورهایی چون تاجیکستان، ترکیه و هند اشاره کرد و ادامه داد: سال گذشته در تاجیکستان به همراه علیرضا قزوه خدمت گلرخسار صفی آوا، شاعر تاجیکی رسیدیم. ایشان گفتند که هنوز بعد از سیصد سال نام دخترانمان را نام‌های ایرانی همچون ایران‌دخت می‌گذاریم. این یعنی فرهنگ ایرانی مرز نمی‌شناسد. ما ایران را محصور در مرزهای سیاسی فعلی نمی‌بینیم و برایمان مرزهای فرهنگی اهمیت دارد چون مردمان آنها قوم و خویش‌های فرهنگی ما هستند و ما به فکر ارتباطات فرهنگی بیشتر با آنها هستیم.
امیدوارم که آینده شعر کشور بهتر از گذشته باشد
یاسر احمدوند معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در این آیین از محمدمهدی اسماعیلی؛ وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، علی رمضانی؛ مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران، علیرضا قزوه دبیر علمی، حامد محقق؛ دبیر اجرایی و اعضای هیئت علمی و داوران هجدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر تشکر کرد و به افراد منتخب تبریک گفت. وی ابراز امیدواری کرد که آینده شعر کشور بهتر از گذشته‌اش باشد.
برنامه‌های هجدهمین جشنواره بین‌المللی شعرفجر ادامه دارد
علیرضا قزوه؛ دبیر علمی هجدهمین جشنواره شعر فجر نیز در این آیین سخنانش را با خوانش یک شعر شروع کرد و در ادامه گفت: تلاش دبیرخانه هجدهمین جشنواره شعر فجر و مدیریت خانه کتاب و ادبیات ایران تا به امروز بسیار خوب بوده است و برنامه‌های جشنواره مذکور همچنان ادامه دارد.
وی افزود: ما بعد از این اختتامیه محافل شعر نداریم، اما شبکه‌های صدا و سیما برنامه‌های متنوعی با محوریت هجدهمین جشنواره شعر فجر خواهند داشت. این جشنواره به همه استان‌ها تسری یافته و در تمام استودیوهای تلویزیونی مراکز استانی صدا و سیمای کشور شب شعر به شکل مسابقه شعر بین برگزیدگان استانی برگزار شده است و ۳۰ برنامه ویژه با حضور ۶۴ شاعر در شب‌های ماه رمضان از شبکه چهار در معرض دید عموم قرار می‌گیرد. این اولین بار است که ما جشنواره شعر فجر را به خانه‌های مردم می‌بریم؛ تلویزیونی شدن جشنواره ایده آقای علی محمد مودب بود که خوشبختانه اجرایی شد.
قزوه سپس بیانیه هیئت علمی هجدهمین جشنواره شعر فجر را به شرح زیر برای حاضران قرائت کرد:
«به نام خداوند صاحب کتاب
ادبیات به عنوان عالی‌ترین شکل بیان احساس، زبان جان و آیینه روح است. ادبیات پلی است که برقراری ارتباط با انسان‌های دیگر را به دلپذیرترین صورت آن ممکن می‌سازد.
برگزاری جشنواره بین‌المللی شعر فجر کوششی است قابل ستایش برای فروزان نگاه‌داشتن مشعل شعر، پاسداشت زبان و ادبیات پارسی و تکریم و تعظیم شعر و شاعران که وارثان آب و خرد و روشنی‌اند.
شعر فجر این فرصت را برای شاعران پارسی زبان فراهم می‌کند که تلاش کنند تا بیش از پیش در جست‌وجوی تصویر روشنی از خویش و همچنین میراث‌دار شایسته‌ای برای بزرگانی، چون سنایی، فردوسی، عطار، مولانا، حافظ، سعدی و بسیاری دیگر از شاعران مسلمان این مرز و بوم باشند.
در هجدهمین دوره جشنواره بین‌المللی شعر فجر، ۲۶۲۶ عنوان کتاب چاپ اول سال ۱۴۰۱ در پنج بخش: شعر کلاسیک، شعر نو، محاوره، کودک و نوجوان و «درباره شعر» که اختصاص به نقد و پژوهش‌های ادبی دارد، مورد ارزیابی و داوری قرار گرفت.
چاپ و انتشار ۱۹۱۳ عنوان مجموعه شعر در قالب‌های کلاسیک و نیمایی و سپید و محاوره حکایت از گرایش بیشتر شاعران هم روزگار ما – به خصوص شاعران جوان – به قالب‌های امروزی دارد. از نظر کیفی، خلاقیت‌ها و نوآوری‌های متعادل فرمی، ساختاری و زبانی در شعر شاعران امروز – بخصوص در قالب‌های نو- قابل تأمل و بررسی است.
البته در پاره‌ای از آثار، ضعف و تزلزل ساختاری، زبانی و موسیقیایی مشهود است که می‌توان با برگزاری دوره‌های آموزشی و جلسات نقد از پیشروی این آسیب پیشگیری کرد. در حوزه شعر سنتی تلاش برای مضمون‌یابی‌های جدید و دریافت‌های نو و متفکرانه از جهان هستی قابل ستایش است.
شعر کودک و نوجوان نیز همچون ادوار پیشین به رغم بلوغ و بالندگی کیفی و مضمونی، برای رشد و شکوفایی نیازمند توجه جدی است. که باید توسط پژوهشگران دغدغه‌مند این حوزه مورد واکاوی قرار گیرد.در نهایت هیئت داوران هجدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر، با مطالعه دقیق و همه جانبه، تبادل‌نظر و گفتگو، و دقت نظری شایسته در خصوص یکایک آثار – طی چند مرحله داوری – آثاری چند را شایسته احراز عنوان آثار برتر دانستند؛ اما باید متذکر شد که این گزینش‌ها هرگز به معنای نفی توانمندی‌ها و قابلیت‌های ادبی دیگر عزیزان نیست.
در پایان، با آرزوی اینکه چراغ پر فروغ جشنواره شعر فجر همچنان روشن بماند، به اغتنام فرصت و به رسم ادب از تمامی دست‌اندرکاران برگزاری این جشنواره، بخصوص معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، خانه کتاب و ادبیات ایران و اصحاب رسانه و مطبوعات که با پوشش شایسته و گسترده اخبار جشنواره، از آغاز تا پایان این راه روشن همراه ما بودند؛ تشکر نموده و توفیق و سربلندی همه این خوبان را در خدمت به فرهنگ و ادب این مرز و بوم، از درگاه حضرت احدیت خواهانیم.»
یکی از کتابخانه‌های عمومی شهر یزد به نام زکریا اخلاقی نامگذاری می‌شود
بخشی از آیین اختتامیه به بزرگداشت حجت‌الاسلام والمسلمین زکریا اخلاقی اختصاص داشت. ابتدا مستندی درباره این شاعر گرانقدر پخش شد و در ادامه مصطفی محدثی خراسانی درباره او به سخن نشست. وی در بخشی از این سخنان گفت: استاد زکریا اخلاقی یک شاعر تمام عیار است و اطلاعات گسترده و عمیقی در شئون مختلف دارد. او می‌تواند آگاهی‌هایش را در لحظه خلق اثر به شعر تبدیل کند.
وی در ادامه از زکریا اخلاقی به عنوان یک چهره تاثیرگذار و با اندیشه عمیق و مضامین زلال و سرشار انسانی یاد کرد و گفت: دیدن آثار ایشان در این سال‌ها من را به آن لفظ حکیم ارجاع می‌داد که در گذشته به شاعری که با اطلاعات عمیق و در شقوق مختلف بهره‌مند از ذوق و طبع روان است و نیز از طرف دیگر توانمند بر عناصر مختلف شعر از ذهن گرفته تا زبان و موسیقی و نهایتاً آن ناخودآگاهی که تمام این آگاهی‌ها را در لحظه خلق اثر به شکل هنرمندانه‌ای تبدیل به شعر می‌کند و تا اعماق جان نفوذ می‌کند، اطلاق می‌کردیم.
حجت‌الاسلام زکریا اخلاقی نیز از همه برگزارکنندگان جشنواره شعر فجر تشکر کرد و گفت: شرمنده‌ام که اثری نداشته و ندارم که شایسته این تجلیل باشد.
سپس محمد مهدی اسماعیلی؛ وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، یاسر احمدوند؛ معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، علی رمضانی؛ مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران و سایر مدیران فرهنگی کشور هدایایی را به استاد اخلاقی اهدا و استاد اخلاقی و همسرش را به عتبات عالیات دعوت کردند. همچنین از این شاعر انقلاب اجازه گرفته شد تا یکی از کتابخانه‌های عمومی شهر یزد به نام او نامگذاری شود.
شعرخوانی شاعرانی از دیگر کشورها
در بخش دیگری از این آیین جعفر محمد ترمذی شاعر و پژوهشگر ازبکستانی و عزیز مهدی، شاعر و مترجم هندی، شعرخوانی کردند. ترمذی گفت: امیدوارم آفتاب جشنواره شعر فجر همواره در آسمان کشورهای فارسی‌زبان جهان فروزان بماند.
عزیز مهدی نیز در این آیین اشاره کرد: من آمده‌ام درس پس بدهم و شعر ۱۳بیتی‌ام را که به مناسبت شهادت سردار سلیمانی سروده شده‌است، بخوانم.
