کسانی که این فیلمساز آلمانی را متهم می‌کنند نیاز به شواهد و مدارک آنچنانی ندارند، کافی است، برترین اثر او را پخش و فیلم را در همان ثانیه‌های ابتدایی که اولین نوشته بر صفحه‌ نقش می‌بندد متوقف کنند، آنجا که نوشته شده: «تهیه شده به سفارش پیشوا، کارگردان لنی ریفنشتال».

هلن برتا امیلی ملقب به لنی در نوجوانی رقصنده و بعد بازیگر شد، او خیلی زود به کارگردانی، تدوین و نویسندگی گرایش پیدا کرد و البته تنها تا زمان شکست آلمان در جنگ جهانی دوم توانست مستند بسازد. از آن پس به جز یک نمایشگاه عکس در 1970 و همان فیلم آخرش که حاصل نماهای غواصی 30 سال آخر زندگی‌اش بود، کار دیگری نساخت و صد البته که این بیکاری خودخواسته نبود.

لنی نوآوری‌های ویژه‌ای داشت که کارش را متمایز می‌کرد، خواه در تکنیک تصویربرداری، خواه در استفاده نکردن از گفتار متن و بسنده کردن به سخنرانی‌های آدولف هیتلر. مثلاً استفاده از نماهای حرکتی ترکیبی که به طور همزمان از کرین و ریل در آن بهره برده بود، از همین نوآوری هاست. اما نتیجه‌ی این همه خلاقیت چه شد؟ برخی او را به دلیل همین تلاش‌ها که منتج به تصاویر باشکوه و مرعوب کننده از آلمان نازی شده بود، قابل بخشش نمی‌دانستند، اما خودش تمام این‌ها را صرفاً کوشش هنری یک جوان عاشق مستندسازی می‌دانست و هیچ وقت هم از این ادعا کوتاه نیامد.

او یک اثر مشهور دیگرش به نام «المپیا» را که یک مستند ورزشی از المپیک 1936 برلین است، شاهدی بر این مدعا می‌داند و می‌گوید، بیشتر از نیات سیاسی در پی به تصور کشیدن زیبایی و شکوه جسم در حال حرکت بوده است، او به زعم خود می‌خواست از واقعیات شعر بسراید.

برای منِ مستندساز، توجه به زندگی ریفنشتال چند درس بزرگ دارد، یک اینکه ابزار هنر را اگر در جای درست به‌کار نگیریم، نتیجه هرچه حرفه‌ای‌تر باشد، بیشتر در خدمت شر خواهد بود. دو اینکه، وقتی کاری را پذیرفتی، بهترین خودت باش، حتی شده جلوی گوبلز بایست و نگذار در اثرت دست ببرد و در عین حال بدان که این جسارت عواقب سختی هم خواهد داشت، و درس آخر اینکه، اگر مستندساز باشی، حتی صدسالگی هم برای تحویل یک اثر خوب دیر نیست!

ادامه دارد …

منبع: روزنامه ایران