ایونس از 1912 که اولین اثرش‌ را ساخت تا همین آخری که به 1989 رسید، طیف وسیعی از موضوعات اجتماعی و سیاسی را در بیش از 60 عنوان تولید کرد. او برای ساختن این فیلم‌ها به گوشه گوشه‌ی دنیا از خاور دور تا اروپای جنگ‌زده و آفریقا سفر کرد و در همه‌ی این جهانگردی‌ها، از منظره‌یاب خاص خودش جهان را دید و نشان مخاطب داد. دوران پربار و طولانی فیلمسازی ایونس این شانس را به او داد که در یک روند محسوس تکاملی در کیفیت آثارش قرار گیرد و بتواند به شکل اعجاب‌انگیزی ملت‌ها و دوران‌ها را به هم پیوند دهد.

ایونس جوان هم مثل بیشتر هم‌نسل‌های خود، متأثر از سنت روسی در مستندسازی بود، او سبک و سیاق ورتوف و آیزنشتاین را می‌پسندید و علاقه‌ی وافری به دیدن رخداد‌ها، آنطور که واقعاً هستند، داشت. از همین رو وقتی دو اثر شاخص خود، یعنی «پل» و «باران» را ساخت، مورد توجه پودوفکین، فیلمساز شهیر اهل شوروی قرار گرفت و به دعوت او به کشور شوراها رفت تا برای فیلمسازان سخنرانی کند، در کنار این جلسات به او اجازه داده شد تا از هر موضوعی که می‌خواست فیلم مستند بسازد که ماحصل آن «سرود قهرمانان» شد.

سفرهای ایونس به اسپانیا، چین، ژاپن، اندونزی و دیگر کشورها از او چهره‌ای جهانی ساخت، و وقتی این امر با شجاعت و حضور او در میدان جنگ یا بحران‌ها همراه می‌شد از او شخصیت قهرمان هم در ذهن مردم می‌ماند.

مستندهای منحصر به فرد «چهارصد میلیون»  که در چین ساخته شد و «زمین اسپانیانی» که مشاهدات ایونس در جنگ داخلی اسپانیاست، حتماً در فهرست کلاسیک مستندبازها جای مخصوص به خود را دارند، خصوصاً این آخری که تصاویری از نبرد میان ارتش شورشیان به رهبری ژنرال فرانکو و سربازان حکومت جمهوری‌خواه در نزدیکی مادرید در سال ۱۹۳۷ است، و ویژه‌تر اینکه بدانیم متن تصاویر را ارنست همینگوی بزرگ که خود هم در آن صحنه‌ها حضور داشته، نوشته است.

این فیلم چنان خوب و تأثیر گذار از کار در آمد که برخی از شدت خشونت و تیرگی آن را با ژان دارک مقایسه می‌کنند و نقل است که روزولت پس از دیدن آن حسابی جا خورده‌ بود. پیشینه‌ی درخشان و آثار با کیفیت و فراوان، از یوریس ایونس یک شخصیت ماندگار در تاریخ سینمای مستند ساخته، شخصیتی که به حق نماد استمرار و پیشرفت در تولید آثار است.

ادامه دارد …

منبع: روزنامه ایران