سینمایی نیوز– “رضا مهدوی” متولد ۴ بهمن ۱۳۴۷، کارشناس و مربی در آموزش موسیقی کودک، پژوهشگر، منتقد، برنامه ساز و کارشناس مجری رادیو تلویزیون، در عرصه موسیقی ایرانی چهره ای شناخته شده است که مسلط بر سه شیوه نوازندگی سنتور نزد استادان رشید فیضی نژاد، حسین ملک، پرویز مشکاتیان و… بوده است. در مدرسه هنر و ادبیات صدا و سیما نزد محمدتقی صادقی و اسفندیار قره باغی و بعد ها از محضر وارطان ساهاکیان و محمدعلی بهارلو بهره برد. عمده فعالیت هایش در کنار تحصیلات غیرهنری کارشناسی مدیریت آماد بوده و بیشتر مسئولیت ها و سوابقش در موسیقی است. “مهدوی” گواهی درجه یک هنری ۱۳۸۰ تا ۹۲ از وزارت ارشاد و وزارت علوم در دو گرایش هنرآموزی و نوازندگی هم طراز با درجه دکترا و نیز نشان فرهنگ و هنر دارد. سوابق مدیریتی در هنرستان موسیقی سوره، دانشگاه سوره، علمی کاربردی، مدیر کل مرکز موسیقی حوزه هنری و سردبیری مجله و کتاب فصل مقام موسیقایی و… را در کارنامه دارد. “رضا مهدوی” نوازنده برتر سنتور در هشتمین جشنواره موسیقی فجر و طراح کنسرت های پژوهشی و مبتکر تولید آثار موسیقی تجربی در ایران است.
“رضامهدوی” با 30 سال سابقه آموزش در موسیقی نزد برجسته ترین استادان موسیقی ایرانی هم چون حسین ملک، رضاشفیعیان، مسعود شناسا، پرویز مشکاتیان، مجید کیانی، محمدعلی بهارلو، وارطان ساهاکیان و اسفندیار قره باغی، ساز سنتور و مبانی موسیقی را از 6 سالگی فرا گرفته است. وی نفر اول بخش مسابقه نوازندگی سنتور در جشنواره موسیقی فجر 1371 می باشد. تخصص در آموزش کودکان دارد و عضو شورای دفترتالیف وبرنامه ریزی درسی هنر آموزش و پرورش است که تا کنون 6 جلد کتاب تالیف کرده و بیش از صد مقاله تخصصی در جراید به رشته تحریر نگاشته است. با ایشان که به مانند دوره سی و نهم عهده دار دبیری چهلمین جشنواره بین المللی موسیقی فجر هستند گفت و گویی مفصل انجام داده ایم که حاصل آن را در پی می خوانید.
سینمایی نیوز: با عرض سلام و تقدیم احترام و خدا قوت، در آغاز بر آن هستیم حرف های دل حضرتعالی را بشنویم؟
“رضا مهدوی”: بنده هم به شما و خدمت مخاطبان بزرگوار و علاقه مندان موسیقی عرض سلام و ادب و احترام دارم. این موارد که عرض می کنم واگویه ها، دل گویه ها و انتظارات من است. باید دولت مردان ما بیش از پیش به موسیقی بپردازند و بودجه قابل توجهی را به حوزه موسیقی کشور اختصاص دهند. این میزان تفاوت میان سینما و موسیقی چه بسا شایسته اهالی هنر موسیقی نیست. بانکهایی که به حمایت از جشنواره ها اهتمام دارند اگر امسال ده میلیارد تومان به ما کمک می کردند ما نیز جایزههامان را تقویت میکردیم و این چنین انگیزه بیشتری ایجاد میشد و میتوانستیم بخش بین الملل را هم به شکل رقابتی برگزار کنیم. ما تمام توان و تلاش مان را به کار گرفتیم و با حتی المقدورها چلچراغ چهلمین جشنواره بین المللی موسیقی فجر را روشن نگاه داشتیم. تعداد سالنها و هم چنین اجراها و همین طور روز های برگزاری را اضافه نمودیم، بخشهایی را چابک سازی و سعی کردیم جوایز متفاوت باشند. بخش نقدی جایزه باربَد را بنده از ۱۶ میلیون تومان به ۲۲ میلیون تومان رساندم. امسال در این دوره بخشهایی جدید را نسبت به سال گذشته ایجاد و تقویت کردیم و مردم هم استقبال خیلی خوبی میکنند. هنرمندان عرصه موسیقی کشور و صاحبان آثار جشنواره موسیقی فجر، باید یک بودجه چند ده میلیاردی در اختیار داشته باشند. بانکهایی که به حمایت از جشنواره ها اهتمام دارند اگر امسال ده میلیارد تومان به ما کمک می کردند ما نیز جایزههامان را تقویت میکردیم و این چنین انگیزه بیشتری ایجاد میشد و میتوانستیم بخش بین الملل را هم به شکل رقابتی برگزار کنیم.
اما هیچ کدام این کاستیها مانع نشد که من و همکارانم حتی برای لحظه ای از خودمان کوتاهی و لختی نشان دهیم. بلکه بیش از پیش توانمان را وسط گذاشتیم که چلچراغ جشنواره را به معنای حقیقی کلمه روشن کنیم و مردم نیز در پاسخ با قیمت پایین بلیطها استقبال خیلی خوبی کردند. بخش موسیقی محلی و نواحی و اقوام را در برج آزادی بر پا داشتیم و یک بخش دیگر را به سالن ۱۵۰۰ نفره فرهنگسرای بهمن بردیم و بخش موسیقی خیابانی را تقویت کردیم تا شادی رسانی برای مردم نیز باشد. این گروه ها که از موسیقی اقوام هستند الان در پهنه رودکی و محوطه تالار وحدت ریتم و نشاط ایجاد میکنند. مردم به دور ایشان جمع می شوند و کسانی که به هر دلیلی نتوانستد بلیط بخرند و یا کارت دعوت نداشتند، این اجراهای خیابانی را میبینند و دل خوش دارند و باعث نشاط و سرور هرچه بیشتر جامعه می شود.
سینمایی نیوز: به همت شما بخش موسیقی فیلم از امسال به جشنواره موسیقی فجر اضافه شده است؛ آیا جایزه هم به برگزیدگان این بخش تعلق میگیرد؟
“رضا مهدوی”: به این بخش حتی جایزه ۶۰ میلیون تومانی باربَد و دیپلم افتخار به ارزش ۲۵ میلیون تومان میتوانست تعلق بگیرد اما ۵ اثر بیشتر شرکت نکردند؛ شاید چون تبلیغات ما کافی نبود یا هنوز سازندگان موسیقی متن و تهیه کنندگان و کارگردانان سینما شناخت پیدا نکردند. همواره برای من سوال بود در جشنواره فیلم فجر موسیقی متن بررسی می شود و موسیقیدانان در کنار کارگردانان و تهیه کنندگان یک یا دو نفر را اعلام می کنند و ما که تخصصی تر هستیم چرا بررسی نکنیم. ما بر اساس فیلمهایی که میبینیم یا موسیقی متن فیلمهایی که به صورت فشرده در بازار عرضه شده و مردم هم جدای از تصویر، موسیقی متن فیلم ها را می شوند و لذت میبرند، این آثار را در بخش داوری موسیقی فجر کاملا به طور تخصصی توسط شورای 9 نفره موسیقیدان بررسی می کنیم. امسال برای اولین بار این بررسی صورت پذیرفت ولی اثری حائز شرایط لازم نبود و به آن رتبه و حد نصاب نرسید که بتوانیم جایزه بدهیم. انشاالله سال بعد آثار بیشتری شرکت کنند و این بخش هم جایزه دریافت نماید.
سینمایی نیوز: در جشنواره تئاتر فجر داوران همراه با تماشگران به اجرای آثار و داوری می نشینند، نحوه داوریها در جشنواره موسیقی فجر چگونه است؟
“رضا مهدوی”: بخش داوری آلبومها در گونههای مختلف شامل کودک و نوجوان، آهنگسازی ایرانی، آهنگسازی کلاسیک اروپایی، نواحی، آموزش و فیلم و … می باشد. آزمون جایزه باربد در بخش کلاسیک اروپایی و بخش کلاسیک ایرانی با دو جایزه ۱۰۰ میلیون تومانی، تیم ۹ نفره داوران را شامل می شود که در تالار رودکی به تماشای اجراهای زنده مینشینند و در آن جا پارتیتورها از قبل ارسال شده و آثارشان شنیده می شوند و به صورت راستی آزمایی است. بخش آهنگسازی که امسال عنوان «رفاه ملی» داشت سال گذشته با شعار «سبک زندگی ایرانی» همراه بود و در این جا پارتیتورها و آثار شنیده می شوند و به راستی آزمایی نیازی نیست. یعنی هر ساله در بخشهای متنوع داوریهای متفاوتی را داشتیم که امسال تقویت شدند.
سینمایی نیوز: در مقایسه با جشنواره هایی هم چون «جشنواره موسیقی عربی قاهره» یا «فستیوال بین المللی موسیقی استانبول» و دیگر جشنوارههای منطقه مانند امارات و آذربایجان، بودجه و حمایتهای مالی گسترده، جذب اسپانسرها، همین طور تبلیغات و پوشش رسانهای پلتفرم های دیجیتال، شبکههای تلویزیون داخلی و رسانههای بینالمللی بیشتر است. جشنواره موسیقی فجر این پتانسیل را دارد که به رویدادی غنی تر در صنعت موسیقی کشور تبدیل شود.
“رضامهدوی”: ببینید اوایل گفت و گو عرض کردم که آن حمایت های لازم را باید بخش خصوصی و بخش دولتی صورت بدهند. در جلسه ای که تمامی اعضای شورای سیاست گذاری و دبیران جشنوارههای فجر خدمت جناب آقای رئیس جمهور و جناب وزیر محترم رسیدیم بنده در آن جا پیشنهاد دادم دولت لایحهای بفرستد و فصلی را ایجاد کند که کمیسیون محترم فرهنگی مجلس هم متن آن را به صحن ببرد و تصویب شود و بودجه جشنوارهها به طور کل یک ردیف اختصاصی پیدا کند و به عهده بلیت فروشی گذاشته نشود و ما همیشه این استرس و نگرانی را نداشته باشیم که اگر دیر قرارداد ببندیم در آینده چه خواهد شد. این یک بخش را در بر می گیرد.
بخش دوم این هست که حامیان به دنبال موسیقی نمی آیند چرا که شرایط موسیقی کشور ما اصطلاحا نادر و خاص است. نکته سوم این که اصلاً جشنواره بینالمللی موسیقی فجر قابل مقایسه در دنیا نیست به این دلیل که جشنواره ما شامل تمامی گونههاست و از موسیقی ملل هم به عنوان بخش بین الملل استفاده میکنیم. موسیقی ملل موضوع و تم دارند و ما هم موضوع و هم گوناگونی داریم. شما در هیچ کجای دنیا نمیبینید که تمامی موسیقیها؛ موسیقیهای نه فقط مجاز در کشور ما، در کشورهای دیگر که مجاز ندارند هم چنین اتفاق نمیافتد این همه فراوانی وسعت باشند.
در رابطه با یک شاخه اختصاصی در کشور خودمان هر ساله جشنواره موسیقی نواحی یا جشنواره موسیقی جوان داریم و میتوانیم جشنواره موسیقی مردم وار که پاپ گفته می شود را هم داشته باشیم، جشنواره موسیقی زنان را داشته باشیم. این ها جشنواره تخصصی است.
اما به معنای حقیقی کلمه، ما به اشتباه این جشنواره را جشنواره بین المللی موسیقی فجر می نامیم چرا که ما جشن داریم و این یک جشن خیلی بزرگ است و ابعاد وسیعی دارد. چه ده شب اجرا داشته باشیم و چه دو شب، این در نوع خود بینظیر و مثال آن در دنیا پیدا نمی شود.
سینمایی نیوز: به نظر می رسد دریافت جایزه جشنواره موسیقی فجر به لحاظ معنوی و مادی تغییری محسوس در مسیر حرفه ای، تاثیر بر دیده شدن و روند پیشرفت فعالان موسیقی ندارد در حالی که برای برگزیدگان جشنواره فیلم فجر این اتفاق روی می دهد. چطور میتوانیم به این رویکرد برسیم؟
“رضا مهدوی”: حرف شما درست هست. نخست این که امسال اعداد و مقدار جایزهها را بالا بردیم ولی باید گفت به معنای واقعی بودجه توان ندارد. نکته بعد این که بارها تقاضا کردیم در این دو سالی که بنده دبیر هستم و سالهای قبل که دبیر بخش پژوهشی یا عضو شورا بودم پیشنهاد کردم برگزیدگانی که نفر اول می شوند بدون کنکور وارد هنرستان و دانشکدههای موسیقی شوند، به راحتی بتوانند تاسیس آموزشگاه داشته باشند و دیگر آن مراحل را طی نکنند. برای اجراهای خارجی نیز از ایشان استفاده کنند. حتی رتبه دوم و سوم را هم به واسطه لوحی که به ایشان داده می شود و معتبر است و امضای ویژه دارد، لحاظ کنند. در طول سال اگر مباحث و حمایتی هست از اینها به طور ویژه یا درجه بندی شده ۱، ۲ ، ۳ لحاظ شود. نمی توانم بگویم عمل نشده ولی آن طور که باید و خیلی قوی عمل و حمایت شود اتفاق نیفتاده است.
دولت مردان ما باید بپذیرند بنیاد نخبگان موسیقی هم در کنار بنیاد نخبگان و خیل رشتههایی که الان وجود دارد باشد و این که دانش بنیان ها در عرصه موسیقی هم میتوانند حضور داشته باشند. الان ما میبینیم یک چهره شاخص جهان اسلام در موسیقی خانم «فرح الفارسی» در تالار رودکی اجرا داشتند، سفیر محترم کشورشان حضور دارند و سالن خارج از ظرفیت جمعیت داشت. ایشان قطعات موسیقی دانان ایرانی هم چون ابوالحسن صبا و پرویز مشکاتیان را با فواصل جهان عرب نواختند و چقدر خوشحال بودند که در ایران هستند. با این سن و سال کم چقدر قشنگ حجاب شان را رعایت می کنند و معتقد به دین مبین اسلام هستند. این ها همه الگوهایی است که می تواند در این جشنوارهها تبادل نظر و تهاتر شود و بینا فرهنگی و بینا رشتهای دیده شود.
ما بیاییم یک تعامل فرهنگی با هم ایجاد کنیم. در هنرستان و دانشکده ورکشاپ بگذاریم. اگر ما بودجه در اختیار داشته باشیم میتوانیم با این هنرمندانی که امسال از ۶ کشوردر جشنواره حضور داشتند و در این ۴۰ سال بیسابقه بوده است، کارگاه آموزشی فرهنگی داشته باشیم و اصطلاحا ورکشاپ ایجاد بکنیم که همه جوره منفعت ببریم. در نوع اجراها جوانهایی انتخاب کردیم که شاخص هستند.
سینمایی نیوز: سال گذشته که با شما گفت و گو داشتیم فرمودید اگر در تدوین سند ملی موسیقی کشور مواردی هم چون ردیف بودجه مستقل و ساخت سالن های استاندارد دیده شود آن گاه خوشبین هستیم که می تواند گره گشا باشد. آیا این اتفاق افتاده است؟
“رضا مهدوی”: متاسفانه در جهت تدوین سند موسیقی الان دو تا سه جلسه برگزار می شود ولی این جلسات پشت درهای بسته است. سه تا چهار مدیر حضور دارند اما این عزیزان تمامیت موسیقی کشور نیستند. باید در تدوین سند موسیقی، موسیقیدانان برجسته که کار اجرایی هم کرده اند دعوت شوند و این چکش کاری شود. همین که سند موسیقی امضا شده است توسط رئیس جمهور شهید و این جرات و جسارت را نشان دادند و در تاریخ ثبت شد، کافی است اما این باید به روز رسانی و اصلاح و حک و پالایش شود. این سندی که الان موجود هست شش و نیم صفحه و طولانی است، مدلل و گویا نیست و توصیفی می باشد در حالی که سند باید شامل باید نباید ها و سند باید تک برگ باشد، مثل سند خودرو مثل سند ازدواج مانند سند ملک باشد.
بیایند مثل ۱۰ فرمان بگویند که صدا و سیما موسیقی نشان بدهد یا ندهد؛ دیگر دلیل و تاریخچه و این قبیل چیز ها که جشنوارهها باید اینگونه باشد نباشد، بودجهها باید اینگونه باشد نباشد، تنها نهاد برگزارکننده موسیقی کجا باید باشد و این که هر نهادی هر اداره ای ساز خودش را نزند. وقتی قانون اساسی مشخص کرده است و وزارت فرهنگ مجوزی می دهد کل فلات ایران باید بپذیرند، تمام رایزن ها و تمامی سفارتخانه در خارج باید بپذیرند. اما این که معاون هنری یک استان اختیار داشته باشد کار کارشناسی کند این اصلا معنی ندارد. کارشناسان موسیقی باید کارشناسی کنند. یک معاون هنری حق کارشناسی ندارد و مدیر کل باید نظر بدهند. می بینیم که مدیر کل محترم یک استان نظر نمی دهند و معاون هنری ایشان نظر می دهند.
ما امسال جشنواره موسیقی فجر را به استان خراسان در بجنورد بردیم و به ۲۱ استان رسید که امیدوارم سال بعد ۳۱ استان شود. قبل تر ۱۴ استان به جشنواره می آمدند. باید ستاد دهه فجر در استانها و نمایندههایی که در شورای عمومی تامین هستند از استانداری و فرمانداریها پای کار بیایند و کاری کارستان کنند و این جشنواره که برای جشن انقلاب هست همه جا تسری پیدا کند. فیلم در سینمای استانها و شهرستان ها قابل دیدن است و یک فیلمساز میداند که فیلم او یک ماه اکران دارد. در کنسرت موسیقی آن قدر سالن کم است که حتی بیشتر از یک اجرا به نفر اول نمی رسد و اجرای خارجی هم همین طور می باشد. این کفاف زندگی را نخواهد داد و درآمد نخواهد داشت.
یکی از مشکلات اصلی ما در جشنواره بین المللی موسیقی فجر کمبود سالن است. در بخش های دیگر هم به لحاظ ساختاری و زیرساخت، صوت، آکوستیک، پارکینگ و فرسودگی معضل داریم. الان انتقاد خیلی ها شامل صدابرداری سالن ها و توجیه نبودن عوامل سالن هاست. تالار رودکی و تالار وحدت تنها سالن استاندارد در ایران است. بقیه سالنها سالن همایش است. تالار اندیشه یک دوره آن هم در زمان خودش بهترین سالن بود اما در بازسازی که اخیرا انجام شد متاسفانه آکوستیک و سیستم صوتی به هم خورد و همین دو سه شب پیش 2 مرتبه سوخت و ما مجبور شدیم از بیرون بیاوریم.
سینمایی نیوز: آیا بخش نمایشگاهی کتابهای تخصصی حوزه موسیقی در جشنواره موسیقی فجر می تواند بر پا شود؟
“رضا مهدوی”: ما قرار بود با خبرگزاری کتاب، با نمایشگاه کتاب یا کتابخانه ملی، این موضوع را ادامه دهیم ولی فرصت آن ایجاد نشد. اصطلاحا تعامل مدیریتی که باید مکاتبه میشد و جلساتی میگذاشتند اتفاق نیفتاد. بخش بازار به رقابت بگذاریم. از مدیریتهای محترم تقاضا نمودم که پیشکسوتان موسیقی مردم وار (پاپ) بعد از انقلاب را دعوت کنند و در ضیافت ناهار خدمت ایشان باشیم و توجیه بکنیم و جشنواره را به دستان هنرمند و توانمند ایشان بسپاریم. همین طور بتوانیم از نظرات بخش مردمی هم بهره ببریم و جایزه مردمی بدهیم اما خب نشد.
سینمایی نیوز: بخش موسیقی خیابانی می تواند تنوع ژانر و ساز داشته باشد؟
“رضا مهدوی”: یک بخش این است که در موسیقی دستگاهی ایران سازها در این هوای سرد کوک خارج میکنند. هر سال امکان حضور اجرای خیابانی سازهای بادی هست ولی حتی سازهای کلاسیک گروههای ویولن و ویولن سل هم سیستمهای صدابرداری قوی میخواهند. فصل سردیست و دست نوازندهها یخ میکند و نمیتوانند بنوازند. باید تمهیدی بیندیشیم که آن نوازنده چقدر می تواند توان داشته باشد و کدام یک از سازها میتواند در خیابان به نحو احسن برای مردم اجرا نمایند.
سینمایی نیوز: در خصوص تغییر سیاست گذاری و به روز رسانی شیوههای برگزاری جشنواره، حضور بزرگان و جلب توجه و جذب طیف گسترده هنرمندان و مخاطبان، وجود سبک های متنوع موسیقی، حضور گروه های مطرح جهانی و چهره های برجسته بین المللی، ایجاد یک ساختار متفاوتتر و شفافتر برای انتخاب گروهها، ایجاد فضای رقابتی تر و متنوع تر، کیفیت اجراها، گسترش تنوع موسیقیایی، تسهیل شرایط حضور هنرمندان مستقل، ارتباط و همکاری با نهادهای بینالمللی توضیح بفرمایید.
“رضا مهدوی”: ما دچار تحریم هستیم. درباره حضور هنرمندان جهانی، امسال 20 کشور را در نظر گرفتیم که هنرمندان 6 کشور توانستند بیایند. این را کاری نمی شود کرد و مسائل دیگری را در بر می گیرد. نکته بعد دبیرخانه دائمی جشنواره است و بعد از گذشت ۴۰ سال جشنواره موسیقی فجر باید دبیرخانه دائمی به جای موقتی داشته باشد. نکته بعد این که هرگاه دبیر اختیار تام پیدا کرد اصلاحات و انتظارات هم می تواند در میان باشد. آیین نامه این است که این جشنواره رئیس دارد و خب طبیعتاً این اتفاق نمی تواند بیفتد. یا این که دیگر مدیران در سطوح مختلف میخواهند اظهار نظر کنند. باید دبیر اختیار تام داشته باشد تا اصلاح ساختاری و ساختارسازی برای جشنواره انجام بگیرد و تمام این ایدههای خوب بتواند پیاده شود. برای خیلی از آن هنرمندان متنوع تر داخلی من از ده هنرمند خواهش میکنم نمی آیند اصرار می کنم اما نمی آیند و نمی شود اجبار کرد. جشنواره مال کسانیست که دوست دارند درش شرکت بکنند و بعضی ها دوست ندارند در جشن شرکت کنند.
سینمایی نیوز: برای صحبت پایانی آیا اولین موسیقی که در زندگی گوش سپردید خاطرتان هست چه بوده است؟
“رضا مهدوی”: بنده شش سال سن داشتم و به جهت شغل پدرم که رئیس ریشه کنی مالاریا وزارت بهداری در بخش امر پزشکی و پیراپزشکی بودند در سقز کردستان که جزء مناطق محروم بود زندگی می کردیم. تلویزیون که روشن شد، دیدم آقایی شبیه به پدرم با عینک بزرگ که بعد ها فهمیدم عبدالوهاب شهیدی هستند عود می نواختند و با گروه استاد فرامرز پایور می خواندند. من شیفته موسیقی شدم. وقتی برای فراگیری عود اقدام کردیم سازی بزرگ بود و مانند الان ساز کوچک بربط نبود، در اداره فرهنگ و هنر روبروی پارک شهر سقز مرحوم استاد “نیک بین” که ساز عود را به من با جثه کوچک دادند و سبب خنده حاضران شد، پیشنهاد ساز سنتور را به پدر دادند و گفتند خودشان به من آموزش خواهند داد.
بعد ها که به تهران آمدیم به مکتب “حسین ملک” بزرگ برادر اسدالله خان پیوستم که سرود سی تیر را ساخته بودند و استاد ابوالحسن خان صبا شعر آن را داده بودند و به جهت ملی گرایی و مصدقی بودن مجازات هم شدند. بعد ها محضر استادان دیگر را طی کردم و زنگ تمامی آن موسیقی ها در گوش من است. نخستین آهنگی که به من یاد دادند: “کبوتر قشنگ من تنها نشسته” یا نوایی کردی بود. آن زمان به وسیله گوش کار می کردیم و بعد انقلاب استاد حسین ملک در مکتب حسین ملک واقع در دروازه دولت، با مداد، نت می نوشتند و می فرمودند تمرین کنید. نت های حسین ملک را هواپیمایی هما به صورت رایگان می دادند چرا که حسین ملک 30 کشور جهان را قبل انقلاب و 36 کشور را بعد انقلاب رفته بودند و نایب رئیس بوداپست در مجارستان بودند و یک بار نیز من در آن جا اجرا کردم. به غیر از استاد حسین ملک، هیچ بزرگ مرد موسیقی ایران، تا قبل از انقلاب به 30 کشور نرفته بودند.
چهلمین جشنواره بینالمللی موسیقی فجر با دبیری رضا مهدوی، ریاست احمد صدری و مدیریت اجرایی محمدعلی مرآتی، به همت معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و با همکاری دفتر موسیقی ارشاد، انجمن موسیقی ایران و بنیاد فرهنگی هنری رودکی، از ۲۳ تا ۲۹ بهمنماه ۱۴۰۳ در تهران و استانهای کشور برگزار میشود.
| گفت و گو: تورج اردشیری نیا
| عکس: الهام سادات روئین تن