به گزارش سینمایی نیوز، حامد قریب: به نقل از ایران تئاتر، کتاب «مبانی فنی و هنری سالن‌های تئاتر» نوشته عبدالخالق مصدق که توسط انتشارات نمایش منتشر شده است، نگاه متفاوتی به مفهوم سالن‌های تئاتر به‌عنوان ابزارهای هنری می‌اندازد. این کتاب از جهات مختلف، راهنمایی کاربردی و علمی برای افرادی است که در حوزه‌ طراحی، ساخت یا حتی پژوهش در مورد سالن‌های اجرا فعالیت دارند. اثری که نه‌تنها به جنبه‌های فنی سالن‌های تئاتر می‌پردازد، بلکه به نحوی استادانه بُعد زیبایی‌شناسی و تأثیر معنوی چنین فضاهایی را نیز بررسی می‌کند.

«مبانی فنی و هنری سالن‌های تئاتر» در میان منابع تخصصی موجود در این حوزه، توانسته جایگاه ویژه‌ای برای خود پیدا کند، چراکه به موضوعی می‌پردازد که در فضای هنری امروز ما کمتر به آن توجه شده است. سالن‌های تئاتر، علاوه بر کارکرد اجرایی، باید بتوانند به بخشی از تجربه خلاقانه و فرهنگی تبدیل شوند. مصدق با نگاهی دقیق و پژوهش‌محور، سعی دارد خواننده را با مولفه‌های ضروری طراحی فضاهای موفق نمایشی آشنا کند.

نویسنده در این کتاب به‌صورت کاربردی و در قالب فصل‌های مشخص که شامل عناوین «بلک‌باکس‌ها»، «تغییر کاربری فضاها برای بلک‌باکس‌ها»، «سالن‌های یک‌سویه و قاب‌عکسی(اپرا ایتالیایی)»، «سالن‌های چند منظوره»، «پلان‌ها و نقشه‌های سالن‌ها و صحنه‌های ایران و جهان»، موضوعاتی را مطرح می‌کند که هم برای طراحان حرفه‌ای و هم برای هنرمندان و دانشجویان رشته‌های معماری، تئاتر و هنرهای نمایشی مفید است. نگاه جامع مصدق به ترکیب جنبه‌های هنری و فنی، این کتاب را به اثری منحصر به فرد تبدیل کرده است.

 تئاتر؛ تأثیر معماری فضا در تجربه احساسی مخاطب

کتاب در بخش‌های ابتدایی خود، ضمن معرفی ویژگی سالن‌های بلک‌باکس و تجهیزات مختلفی که یاری دهنده یک سالن تئاتر است، به تاریخچه و فلسفه سالن‌های تئاتر نیز نگاهی می‌اندازد. مخاطب با خواندن این بخش می‌تواند تحولات طراحی این فضاها را از دوران دور تا صحنه‌های پیشرفته امروز درک کند. مصدق توضیح می‌دهد که چگونه معماری سالن‌ها نقش مستقیمی در شکل‌دهی تجربه مخاطب دارد. این بخش به خواننده یادآوری می‌کند که سالن‌های تئاتر، چیزی فراتر از یک بستر اجرایی ساده هستند و بخشی از هویت هنرمندانه اثر را شکل می‌دهند.

یکی از نقاط قوت این کتاب، بررسی دقیق ابعاد فنی سالن‌هاست. مصدق به جزئیاتی همچون اکوستیک، روشنایی و طراحی سالن با توجه به نیازهای مختلف اجرایی می‌پردازد. از نحوه چیدمان صندلی‌ها و تجهیزات داخل سالن گرفته تا طراحی صحنه و ویژگی‌های فنی پشت‌صحنه، همه در این بخش با زبانی روان توضیح داده می‌شوند.

کتاب نوآوری خود را در ارائه مباحثی نشان می‌دهد که جنبه‌های زیبایی‌شناختی و هنری فضا را تحلیل می‌کند. مصدق بارها تأکید می‌کند که چگونه طراحی فیزیکی و بصری سالن‌ها می‌تواند به ایجاد یک ارتباط عاطفی میان مخاطب و نمایش کمک کند. این بخش برای علاقه‌مندان به هنرهای اجرایی، یک نگاه عمیق‌تر و کاربردی‌تر به اهمیت هم‌خوانی میان فضا و هنر ارائه می‌دهد.

در بخشی دیگر، مؤلف به فناوری‌های روز پرداخته و توضیح می‌دهد که چگونه نوآوری‌های فنی، مانند نورپردازی دیجیتال، سیستم‌های صوتی پیشرفته و تجهیزات طراحی صحنه، می‌توانند تجربه بصری و شنیداری تئاتر را بهبود بخشند.

نویسنده در بخش دیگری از کتاب با اشاره به نمونه‌هایی از سالن‌های مشهور تئاتر در دنیا، فرصت مقایسه و الهام‌گیری را برای طراحان و معماران ایرانی فراهم می‌کند. مطالعه و تحلیل این فضاها به خواننده کمک می‌کند تا استانداردهای بین‌المللی را بهتر بشناسد و در طراحی‌ها به‌ کار بگیرد.

نقاط ضعف و قوت کتاب

مبانی فنی و هنری سالن‌های تئاتر هرچند اثری غنی و جامع به نظر می‌رسد، با این حال در برخی از قسمت‌ها به‌دلیل پرداختن بیش از حد به جنبه‌های نظری، ممکن است برای برخی خوانندگان، خصوصاً طراحان عملی، چالش‌برانگیز باشد. همچنین بهره‌گیری از نمونه‌های واقعی و بومی بیشتر، می‌توانست ارزش کتاب را دوچندان کند.

با این وجود، اصلی‌ترین نقطه قوت کتاب در ترکیب مباحث فنی و هنری است؛ موضوعی که کمتر در نوشته‌های تخصصی به آن پرداخته شده است. انتخاب زبانی ساده و مستقیم نیز خواندن این کتاب را برای طیف وسیعی از مخاطبان، از دانشجویان گرفته تا حرفه‌ای‌ها، جذاب کرده است.

«پلان‌ها و نقشه‌های سالن‌ها و صحنه‌های ایران و جهان»، بخش پایانی این کتاب بوده و بسیار حائز اهمیت است. زیرا در این بخش نقشه و پلان سالن‌های مهم تئاتر ایران آورده شده که می‌تواند در بخش‌هایی، فعالین این حوزه را یاری دهد.

در نهایت باید گفت، کتاب «مبانی فنی و هنری سالن‌های تئاتر»، اثری است که به ما یادآوری می‌کند سالن تئاتر فقط بخشی از زیرساخت اجرایی نیست، بلکه بستر خلاقیتی است که بر کیفیت تجربه هنری تأثیر مستقیم می‌گذارد. عبدالخالق مصدق با ارائه رویکردی دقیق، جنبه‌های مختلف طراحی، ساخت و مجهز کردن سالن‌ها را به شیوه‌ای روشن و کاربردی توضیح داده است. این کتاب می‌تواند نقطه شروعی برای بازنگری در طراحی سالن‌های تئاتر در ایران باشد و به‌عنوان منبعی ارزشمند در این زمینه مورد استفاده قرار گیرد.

کتاب «مبانی فنی و هنری سالن‌های تئاتر» نوشته عبدالخالق مصدق در ۱۴۸ صفحه در انتشارات نمایش منتشر شده است. علاقه‌مندان می‌توانند با مراجعه به انتشارات نمایش در سراسر کشور، این اثر را تهیه کنند.