نشست  نقد و بررسی فیلم سینمایی «درخت خاموش» شب گذشته یکشنبه 8 آبان در فرهنگسرای ارسباران در قالب پانصد و شصتمین نشست باشگاه فیلم تهران با حضور علی نوری اسکویی (مدیر هنری و تهیه کننده) و کورش جاهد (مجری و کارشناس) برگزار شد.

به گزارش سینمایی نیوز و به نقل از روابط عمومی گروه سینمایی هنر و تجربه ،علی نوری اسکویی تهیه کننده فیلم پس از نمایش این فیلم با اشاره به روند ساخت درخت خاموش گفت: در پاسخ به این پرسش اظهار داشت: زمانی که کارگردان فیلم با من تماس گرفت، از دغدغه‌ای فکری گفت، موضوع فیلم برایم جذاب بود و پس از صحبت‌ها جریان فیلم شکل گرفت. حدود سه سال پیش ایشان از جراید ترکیه‌ای نقلی آماری دریافت کرده بود که حدود ۳۰۰ خانم مورد خشونت خانگی قرار گرفته و کشته شده‌اند و این‌ موضوع و در واقع بحث خشونت علیه زنان آغازگر شکل‌گیری ایده بود. فکر میکردیم در شرایط امروز و شباهتی که دو کشور ایران و ترکیه دارند و در مرحله گذاری که به سمت مدرنیته داریم، نگاهی وجود دارد که متاسفانه حتی صحبت کردن درباره این ستیزه‌جویی و خشونت علیه خانم‌ها سخت است. ما پس از مطرح کردن این بحث به سمت تحلیل‌های روانشناختی رفتیم و دیدیم که اگر از زاویه دید یک روشنفکر نگاهمان را دنبال کنیم چگونه خواهد بود.

نوری‌اسکویی خاطرنشان کرد: سینمای هنری ترکیه نگاهش به شخصیت‌پردازی به اروپا نزدیک است و برعکس سینمای آمریکا که کاراکترها کنش‌های برونی دارند و در واقع برونگرا هستند در سینمای اروپا شخصیت‌ها بیشتر کنش‌های درونی دارند و درگیر درون خودشان هستند. این ویژگی هم در سینمای ایران و هم در ترکیه بوده و ما از همین منظر جوانب روانشناختی شخصیت را مورد تحلیل قرار دادیم. در این فیلم قصه در جایی روایت می‌شود که جامعه‌اش دنبال قهرمانی نامنفعل است در حالیکه ما سعی کردیم قهرمان منفعل بسازیم و بگوییم برخی مواقع منفعل بودن ضعف نیست، چیزی که در جامعه ما ضعف تعبیر می‌شود و باید بگوییم که در واقع همیشه اینگونه نیست و برخی مواقع نشانه تلاش برای تغییر از درون خود است.

نوری اسکویی در پاسخ به پرسشی درباره ریتم فیلم گفت: اگر با سینمای ترکیه آشنا باشید، مثل فیلمهای نوری بیلگه جیلان، باید بگویم فیلمهای ترکیه‌ای خیلی طولانی هستند و ریتم کندی دارند، ما با آقای کارگردان بحث زیادی داشتیم و همین فیلم چندین دقیقه از این نسخه بیشتر بود که با اصرار من کوتاه‌تر شد. به طور کل سینمای ترکیه این ویژگی را دارد و به نوعی پر حرف هست. «درخت خاموش» در جشنواره‌های ترکیه‌ای حضور داشت و جالب است بدانید حتی در نشریه‌ای ترکیه‌ای به این نکته اشاره شده بود که ایرانی‌ها کمک کرده‌اند تا ریتم این فیلم تندتر شود؛ یعنی از نظر ترکیه‌ای‌ها ریتم «درخت خاموش» نسبت به دیگر آثارشان تندتر است.

وی ادامه داد : «درخت خاموش» یک فضای شاعرانه دارد و سعی دارد نقد، نگاه و تحلیل خود را نسبت به مسائل داشته باشد. این‌ها رویکرد فیلم هستند اما اینکه چقدر موفق بوده بحث دیگری است. من فکر می‌کنم در برخی موارد موفق بوده و برخی موارد موفق نبوده است.
این تهیه‌کننده در ادامه درباره موضوع خشونت علیه زنان در فیلم «درخت خاموش» اظهار داشت: مسئله مهم این بود که گویا جامعه علاقه‌مند بود شخصیت اصلی را به سمت خشونت سوق دهد و ما می‌خواستیم قهرمانی خلق کنیم که در این مسیر قرار نگیرد. شخصیت اصلی نظاره‌گر خشونت است، می‌خواهد از آن عبور کند و درگیرش نباشد. او به دلیل نقایصی که دارد در زندگی زناشویی‌اش دچار مشکل است، نقیصه‌ها او را به سمت خشونت هدایت می‌کنند اما سعی دارد از آن عبور کند و ما با مرکز ثقل قرار دادن فرهنگ و ادبیات نشان دادیم که اتفاقا این شخصیت می‌تواند با منفعل بودن از این مسئله عبور کند و حتی یک قهرمان باشد.

نوری‌اسکویی در ادامه گفت: ما سعی داریم از منشا خشونت بگوییم، کسانی که خشونت می‌کنند درک و شناختی نسبت به عمل خود ندارند چرا که خشونت در بخش کاملا ناخودآگاه رشد می‌کند و بخش اعظمی از این ماجرا در کودکی شکل میگیرد. اگر ما این اجازه را به آدمها ندهیم که فضای گفتمانی برای صحبت کردن شکل بگیرد، می‌تواند به شکل‌گیری خشونت منجر شود و این را ما در جامعه خود شاهد هستیم که نادیده گرفتن‌ها چه آسیبی زده است و منجر به شکل‌گیری چه خشونتی شده است.

وی در ادامه افزود: مرگ و علاقه‌مندی انسان به مرگ در ناخوداگاه انسان می‌گذرد و انسان‌ها به نوعی به خشونت علاقه بالفطره دارند اما اینکه چه نشانه‌های بیرونی و درونی این مورد را پر رنگ‌تر یا کم‌رنگ‌تر می‌کند مسائلی هستند که شخصیت شما را شکل می‌دهند. یک نفر که کودکی‌اش را در جنگ گذرانده قطعا با کسی که در آرامش بوده شخصیت متفاوتی دارد و این در بزرگسالی‌اش هم تاثیر دارد.
کوروش جاهد مجری و کارشناس  برنامه نیز طی سخنانی با اشاره به فیلم درخت خاموش گف: شخصیت نویسنده به نوعی مخاطب را همراه می‌کند و مخاطب طرفدار او می‌شود و البته کارهای اشتباهش را هم می‌بیند
وی با اشاره به تفاوتهای فرهنگی  سینمای ترکیه و امریکا گفت : هیچکاک تأکید دارد که سینما همان زندگی است؛ منهای بخش‌های خسته‌کننده اما برعکس در سینمای ترکیه و یا شرق بخش‌های خسته‌کننده هیچ‌گاه حذف نمی‌شوند.
فیلم سینمایی درخت خاموش  محصول ایران و ترکیه به کارگردانی فایسال سویسال و تهیه کنندگی علی نوری اسکویی هم اکنون در سینماهای گروه سینمایی هنر و تجربه در حال اکران است.

عکاس امیر حسین غضنفری