سینمایی نیوز – بازار فیلم یکی از مهم‌ترین بخش های دوره های مختلف جشنواره جهانی فیلم فجر بوده است. در فضایی که بعد از همه‌گیری ویروس کرونا اتفاق افتاد، تصمیم گرفته شد بخش‌ بازار سی و هشتمین جشنواره جهانی فیلم فجر که متکی به حضور مهمانان بود، به شکل مجازی برگزار شود. بازار فیلم که محل خوبی برای تعامل سینمای ایران و سراسر دنیا است، در منطقه جزو معدود جا‌هایی است که تمامی سینماگران و دبیران جشنوارها و مدیران فستیوال ها می‌توانند از آن استفاده کنند. در این بین مهم‌ترین مسئله فراهم آوردن بستر پلتفرم مجازی امن برای آن بود که این مهم نیز به وقوع پیوسته است. برای اطلاع از جزئیات برگزاری بازار این دوره از جشنواره با “فاطمه جواهرساز” مدیر بازار سی و هشتمین جشنواره جهانی فیلم فجر در سومین روز این رویداد در کاخ محل برگزاری جشنواره به گفتگویی مفصل از جهات مختلف نشستیم.

سینمایی نیوز: با عرض سلام و تقدیم احترام و سپاس از اینکه با وجودِ مشغله فراوان در مناسبات بازار بین‌الملل جشنواره جهانی، دعوت رسانه‌ی ما را برای گفتگو پذیرفتید، ضمن معرفی خودتان، فعالیت مجموعه‌ی تحت امرتان را تشریح کنید.

– بسم الله الرحمن الرحیم. بنده “فاطمه جواهرساز” هستم. به شما و مخاطبان محترم رسانه‌تان سلام می کنم و آرزوی تندرستی برایشان دارم. این توفیق و افتخار را دارم که از دوره سی و هفتم جشنواره جهانی فیلم فجر تا به این دوره که سی و هشتمین دوره جشنواره جهانی فیلم فجر می باشد به ترتیب در خدمت ۲ دبیر گرامی آقایان “رضا میرکریمی” و “محمدمهدی عسگرپور” و همچنین سینماگران داخلی و خارجی و سینمادوستان باشم.

جشنواره سی و هشتم به دلیل همه‌گیری ویروس کرونا کنسل و به امسال موکول شد. همینطور به این دلیل که در طول یک سال گذشته بسیاری از جشنواره های معتبر دنیا به صورت مجازی برگزار شد، بخش بازار جشنواره جهانی فیلم فجر هم در این دوره با توجه به تجربیاتی که در طول یک سال و نیم گذشته کسب نمود و رصدی که از حضور در بازارهای جهانی داشتیم، روی دو بستر مجازی در حال انجام می باشد؛ یکی بستر پلتفرم “سیناندو” (cinando) که فیلم های سینمایی، مستند و کوتاه در ” کتابخانه ویدئو لایبرری” قرار می گیرند برای خریداران و علاقه‌مندان خارجی، و یک بستر هم سایت “دِلیگِیت سِلِکت” هست که شرکت های پخش ایرانی، صاحبان آثار و فیلمسازانی که فیلم هایشان را بر روی سایت “سیناندو” بارگزاری کردیم می‌توانند در آن فضا با شرکت های خریدار جهانی و دست‌اندرکاران فستیوال های معتبر خارجی، ارتباط مجازی برقرار کنند و در روم هایی که در بستر این سایت (دِلیگِیت سلکت) هست، گپ و گفت های مجازی تصویری انجام بدهند.

تقریبا از سال گذشته فعالیت را با بخش دریافت فیلم ها آغاز کردیم و برای بخش بازار هم تقریبا ۴ ماه گذشته بود که فهرستی از خریداران فعالی که در عرصه بین‌المللی، علاقمند به خرید فیلم های سینمای ایران، اعم از بلند و کوتاه و مستند بودند را شناسایی کردیم و تقریبا از ۵۱ کشور جهان این خریداران شناسایی شدند و در حال حاضر گزاف نیست که بگویم در همین لحظه که با شما گفتگو می کنم ۴۸ تا ۵۰ کشور در فضای مجازی در حال شرکت و مذاکره با سینماگران و شرکت های فیلم ایرانی هستند.

یک فضای بزرگی که فراهم شده برای فیلمسازان ایرانی این هست که تقریبا نمایندگان ۷۵ فستیوال فیلم مهم جهانی مثل “گلدن اپریکوت”، “آنتالیا” جشنواره فیلم “جیفونی”، “بوسان”، “بی اِف آی لندن”، “کارتاژ”، “چنای”، “شیکاگو”، “داکا”، “دوبلین” و جشنواره فیلم “باتومی” و… الان دست اندرکاران آنها در همین فضای مجازی دارند با شرکت های ایرانی مذاکره می کنند. یعنی اگر قرار بود در طول سال به طور فیزیکال دوستان بروند یک هزینه ای پرداخت کنند برای آن جشنواره، الان به صورت رایگان می توانند خیلی راحت فیلم‌شان را به دبیران و مدیران آن جشنواره‌ها عرضه و معرفی کنند. شرکت‌های پخش می‌توانند بدون پرداخت هزینه رجیستری و حق ورود، فیلم خود را برای صاحبان این جشنواره‌های مهم بین‌المللی معرفی کنند.

بازار فیلم سی‌وهشتمین جشنواره جهانی فیلم فجر، از روز ۵ خرداد کار خود را آغاز کرده و در این مدت بیش از هزار قرار ملاقات میان شرکت‌کنندگان در این بازار تنظیم شده است.

سینمایی نیوز: امکان تعامل با فیلمسازان خارجی حاضر در جشنواره نیز برای خریداران وجود دارد، یا تنها فیلم‌سازان ایرانی از فرصت بازاریابی آثارشان برخوردار می باشند؟

– این نکته مثبتی هست که شما به آن اشاره کردید. این ها محدود نیست و ما یک لیست در این بستر به وجود آوردیم که افراد هم خودشان رفتند بیوگرافی های خودشان را در آن پیج و اکانت تکمیل کردند و می توانند شناسایی کنند، بر اساس اینکه علاقمند به فستیوال باشند، بروند کلیک کنند اشخاص را شناسایی کنند و با هم قرار مجازی بگذارند و صحبت کنند. همانطور که عرض کردم پلتفرم ما که پیش از این در جشنواره کن هم از آن استفاده شد «سیناندو» نام داشت. این پلتفرم بستری کاملا امن است. برای این بخش ۶۰ پکیج را در نظر گرفته‌ایم و ۴۰۰ ظرفیت استفاده‌کننده هم خواهد داشت. نحوه استفاده از این پلتفرم کاملاً تخصصی است.

سینمایی نیوز: از تعداد قرار ملاقات‌های تنظیم شده برایمان بگویید.

– در حال افزایش و برگزاری هستند. از ۵ خرداد حدود بیش از ۱۱۰۰ قرار ملاقات‌ هماهنگ شده است که از این تعداد، بیش از ۱۰۰ جلسه برگزار شده‌ و جلسات باقی‌مانده در روزهای آتی برگزار خواهد شد.

در بخش “ویدیو لایبرری” (اکران آنلاین فیلم)‌، بیش از ۱۴۰ نمایش آنلاین ثبت شد. در این بخش، ۸۵ فیلم ایرانی شامل ۵۹ فیلم بلند و ۲۶ فیلم کوتاه حضور دارند و بیش از ۲۰۰ مهمان بین‌المللی، شامل دبیران و مدیران و مهمانان جشنواره، داوران، خریداران و دیگر فعالان حوزه‌ی فیلم و جشنواره به تمامی این فیلم‌ها در پلتفرم “سیناندو” دسترسی دارند.

بازار سی و هشتمین جشنواره جهانی فیلم فجر به‌صورت کلی، به دو بخش مهم “اکران آنلاین” فیلم و “ملاقات‌های آنلاین” تقسیم می‌شود. “ملاقات‌های آنلاین”، یک پلتفرم آنلاین به‌نام “دِلیگِیت سِلِکت” است که در قالب آن، تمامی شرکت‌کنندگان بازار جشنواره شامل صاحبان آثارِ فیلم‌های ایرانی، خریداران بین‌المللی، مهمانان جشنواره و دیگر فعالان بین‌المللی این حوزه، امکان ارتباط با یکدیگر را دارند. این شرکت‌کنندگان می‌توانند لیستی از تمامی شرکت‌کنندگان بازار را مشاهده کرده و یا فرد موردنظر خود را جستجو کنند. همچنین امکان جستجوی شرکت‌کنندگان بر اساس کشور، حوزه فعالیت، سِمَت و یا شرکت وجود دارد. به‌طور مثال، اگر فیلمسازی به دنبال پخش‌کنندگان بین‌المللی و برنامه‌ریزِ جشنواره‌های اروپایی باشد، به‌راحتی می‌تواند در این پلتفرم، فرد موردنظر خود را پیدا کند و با او قرار ملاقات بگذارد. همچنین افراد می‌توانند با توجه به ساعت محلی کشور و زمان آزاد خود، درخواست‌ها را رد و یا قبول و یا به زمان دیگری منتقل کنند. تمامی قرار ملاقات‌ها به‌صورت آنلاین و تماس ویدئویی، در خود پلتفرم بازار انجام می‌گیرد و افراد نیاز به نصب هیچ نرم‌افزار و یا افزونه خاصی ندارند.

سینمایی نیوز: آمار و اسامی دقیق فیلم های حاضر در بخش بازار را به تفکیک لطفا بفرمایید.

– ۶۵ فیلم سینمایی بلند و کوتاه ایرانی در دو بخش «بازار بلند» و «بازار کوتاه» سی‌وهشتمین جشنواره جهانی فیلم فجر حضور خواهند داشت.

در بخش بازار بلند ۳۸ فیلم ایرانی حضور خواهند داشت. فیلم‌های «مامان» از آرش انیسی، «پروژه ازدواج» ساخته‌ی حسام اسلامی و عطیه عطارزاده، «مستند مستشرق» ساخته‌ی مسعود طاهری، «ملخ» به کارگردانی فائزه‌ عزیزخانی، «خورشید آن ماه» به کارگردانی ستاره اسکندری، «نام خانوادگی» ساخته‌ی علی حدادی، «درد» ساخته مشترک اعظم نجفیان و علی‌محمد قاسمی، «بچه گرگ‌های دره‌ی سیب» به کارگردانی فریدون نجفی، «مغز استخوان» ساخته‌ی حمیدرضا قربانی، «نوزده» ساخته‌ی منیژه حکمت، «انیمیشن ایرانی» به کارگردانی مهرداد شیخان، «بی‌صدا حلزون» ساخته‌ی بهرنگ دزفولی‌زاده، «روز مات» به کارگردانی محمود نوری، «پسر» به کارگردانی نوشین معراجی، «طلاخون» ساخته‌ی ابراهیم شیبانی، «در میان تپه‌ها» ساخته‌ی محمدرضا کیوانفر، «نجیبه» به کارگردانی مصطفی گندمکار، «تارهای ممنوعه» ساخته‌ی حسن نوری، «آخرین نفس» ساخته‌ی فراز فداییان، «زندگی در میان پرچم‌های جنگی» به کارگردانی محسن اسلام‌زاده، «فرزند زمین» به کارگردانی مژگان بیات، «نان مقدس» ساخته‌ی رحیم ذبیحی، «فصل گرده‌افشانی» به کارگردانی امین بخشیان، «سینه مارکس» ساخته‌ی میترا مهتریان، «کل فاطمه» به کارگردانی مهدی زمان‌پور کیاسری، «بی سرزمین» ساخته‌ی تورج اصلانی، «آمین» ساخته‌ی مشترک محمد و مهدی تراب‌بیگی، «نیلگون» ساخته‌ی حسین سهیل‌زاده، «داستان دست‌انداز» به کارگردانی کمال تبریزی، «پدران» ساخته‌ی سالم صلواتی، «منگی» ساخته‌ی رسول کاهانی، «تو مشغول مردنت بودی» به کارگردانی مجتبی اسپنانی، «یکشنبه، آکاردئون گل‌های شمعدانی» ساخته شراره سروش، «راند چهارم» ساخته علیرضا امینی، «بی سر» به کارگردانی کاوه سجادی حسینی، «آیینه‌دار» ساخته پویان قاسمی، «طلارودان» به کارگردانی رضا مجلسی، «طرلان» ساخته‌ی سیدمحمد حسینی، «آخرین دیپلمات» به کارگردانی امیر تاجیک، «من ودبورا» به کارگردانی سیدضیاالدین دری، «گیج‌گاه» به کارگردانی عادل تبریزی، «دشت خاموش» به کارگردانی احمد بهرامی و «پسر» به کارگردانی نوشین معراجی شرکت می‌کنند.

همچنین در بخش بازار کوتاه این دوره از جشنواره ۲۱ فیلم حضور خواهند داشت. در این بخش فیلم‌های «سنگبال» و «مرگ تدریجی» به کارگردانی آمین صحرایی، «ملکوت» ساخته‌ی فرنوش عابدی، «فرجام خون‌بس» ساخته‌ی سیدمهدی موسوی شیرازی، «صد و سیزده» به کارگردانی ندا آصف، «دابر» به کارگردانی سعید نجاتی، «ناهید» ساخته‌ی صمد علیزاده، «جابجایی» به کارگردانی روزبه کاظمی نشاط، «وادیار» ساخته‌ی مرجان خسروی، «هنوز» ساخته‌ی انیس ناصری، «اکو» به کارگردانی مهین صدری، «آینه» به کارگردانی فرانک مرادی، «عروسک» ساخته نسرین گل‌ریحان، «لئو» ساخته‌ی معین روح‌الامینی، «فرفره» به کارگردانی شیوا ممتحن، «عزیز» ساخته‌ی مهدی برزوکی، «چوپان» به کارگردانی رحمان پولادیان، «یک قطره خون از نازنین» به کارگردانی کاووس آقایی، «سها» به کارگردانی محمد برزویی‌پور، «من ایرانی‌ام» به کارگردانی علیرضا کاویان راد، «شنل» ساخته‌ی نغمه مقصودلو و «تن‌پوش» به کارگردانی بیژن اعرابی حضور خواهند داشت.

سینمایی نیوز: با ثبت جشنواره در “فیاپف” بازخورد شرکت کنندگان در بازار چه بوده است؟

– این اتفاق بزرگ و خوب برای کشورمان در چند روز گذشته روی داد و بر افزایش ملاقات ها در بازار افزود. ما هیچ چیزی کم نداریم به لحاظ استانداردهایی که وجود دارد. حتی تغییرات مثبت را شما هر سال ملاحظه می کنید. حمل بر خودستایی نیست، اما این مشاهده می شود که چقدر سطح مذاکرات بالا رفته و وقتی در یک بستر هزاران میتینگ چیده شده است، این یعنی افراد حقیقتا دغدغه دارند و فیلمسازان هنرمند ایرانی و شرکت های پخش داخلی و شرکت های فیلم خارجی دوست دارند با وجود اینکه اقتصاد دنیا تحت تاثیر کرونا قرار گرفت و بسیاری در این بین آسیب دیدند، می‌توانند از این بستر استفاده کنند و برای فروش فیلم های خودشان مذاکره داشته باشند. این اتفاق بسیار خوبی است. این ثبت جشنواره در “فدراسیون بین‌المللی تهیه کنندگان فیلم” برای ما خیلی خوب بوده است.

سینمایی نیوز: به آماری از خرید و پخش آثار توسط بازار رسیده‌اید؟

– الان خیلی زود است که ما بتوانیم به این آمار برسیم. ۲ سال پیش در جشنواره‌ی سی و هفتم که فیزیکال بود، بنده این کار را انجام دادم. من بعد از “مارکت” برای خریداران خارجی یک پیمایشی تنظیم کردم و برایشان فرستادم و همگی برای من نوشتند که با چه تعداد فیلم از چه شرکت های ایرانی مذارکره کردند و با چه رقمی خریداری داشتند. این را می خواهم خدمت شما بگویم که قطعا سینمای ایران در دنیا طرفدار دارد. وقتی جشنواره‌ی جهانی فیلم فجر این امکان و فرصت را فراهم می کند، چقدر خوب است که همکاران خوب من و دوستان هنرمند و فیلمساز ایرانی هم به ما اعلام کنند که فیلمشان را فروختند. چون این ها انگیزه‌ی بیشتری به ما می دهد. ما تنها از بُعدِ خریداران می توانیم این اطلاعات را کسب کنیم. اینکه در این فضا بگوییم چه مقدار خرید انجام شده زود است اما شاید ظرف ۲ روز آینده قبل از پایان “مارکت” بشود گفت.

جالب است بدانید امروز که با یکی از شرکت های فیلم ایرانی صحبت داشتم به من گفت که به وسیله بازار، من در طول روز به اندازه ۲۰ تا ۳۰ قرار ملاقات دارم؛ چون قرارهایی که در سایت “دِلیگِیت سِلِکت” تعیین می کنند هرکدام ۳۰ دقیقه هست؛ حال حساب کنید اگر از ۹:۳۰ صبح در منزل یا محیطِ امن کاریِ خود بخواهد قرار بگذارد، بدون هزینه‌ی رفت و آمد، چه طرف ایرانی یا خارجی، با یک گوشی یا کامپیوتر، مذاکره و خرید و فروش را انجام می دهند.

سینمایی نیوز: تفاوت دوره های فیزیکی و مجازی جشنواره را چطور می بینید؟

– یک مقدار برای ما سخت و دلگیر است؛ چرا که در دوره های پیشین می توانستیم مهمانان را حضوری ببینیم. امسال، روز اول جشنواره که وارد فضای کاخ جشنواره و همینطور مارکت شدیم، برای ما خیلی ثقیل بود. ولی به هر روی هر روز مشغول انجام چک کردن میتینگ ها هستیم و تعدادی که اضافه می شود به ما امیدواری می بخشد.

امروز به یکی از افراد حاضر در یک شرکت چینی که ساکن انگلستان هستند و در دوره‌ی گذشته به کاخ جشنواره و بخش بازار آمده بودند، به طور مجازی و تصویری تمامی فضای جشنواره و پوسترهای دهه ی ۶۰ و ۷۰ سینمای ایران را به تصویر کشیدم، که ایشان نیز دلتنگ بودند و بهشان می‌گفتم اگرچه حضور ندارید اما بخش بازار همچنان فعال می باشد.

امیداریم که ویروس کرونا محو شود و ان‌شاءالله به شرط حیات، در دوره ی بعدی در خدمت مهمانان گرامی باشیم.

سینمایی نیوز: در بازار فیلم، آثار بخش شاخه های زیتون چه جایگاهی دارد؟

-اتفاقا یکی از فیلم های این بخشِ خوب جشنواره و بازار، یک پخش کننده‌ی ایرانی بسیار عالی دارد که در کارشان بسیار موفق هستند و من مطمئنم که برای فیلم های این بخش، هم در حوزه‌ی “مقاومت” و هم “انقلاب و دفاع مقدس” اتفاق های خوبی افتاده است و می افتد.

ما از طیفی از خریداران کشورهای مختلف دعوت به عمل آوردیم؛ از آسیای میانه و مرکزی و همینطور اروپا و اقیانوسیه و آمریکا و همچنین شرکت های فیلم و پخش کشورهای اسلامی که هم در دوره های پیشین بازار فیلم جشنواره حضور داشتند و هم در این دوره اضافه شدند.

سینمایی نیوز: نفس برگزاری جشنواره‌ی جهانی فیلم فجر را چگونه ارزیابی می کنید؟

– ما می بایستی از فرصت هایی که برایمان ایجاد می شود بهترین استفاده ی ممکن را بکنیم. جشنواره جهانی فیلم فجر بهترین فرصت هست برای اینکه امنیت موجود در کشورمان و همینطور تعاملات‌مان با دیگر کشورهای سراسر دنیا را به جهانیان نشان دهیم و همینطور فیلم های سینمایی‌مان را به کل دنیا نشان داده و عرضه نماییم و محلی برای تبادل فرهنگ و اندیشه‌مان باشد. نبایستی تنگ‌نظر باشیم و براساس غرض‌ورزی و منافع شخصی، تفرقه افکنی کنیم. بلکه باید وحدت ملی را حفظ نماییم و به دنیا نشان دهیم که چطور با همدلی، کشور را به پیش می‌بریم و نیز از چنان امنیتی برخوردار می‌باشیم که هنرمندان از سراسر دنیا به قلب ایران و تهران و کاخ جشنواره می آیند و به راحتی در آن قدم می‌زنند و از برنامه های مطبوع‌شان استفاده می کنند و با هنرمندان و مردم و مسئولین کشورمان به گفتگو می نشینند.

امیدوارم با نگاه مثبت به جریان های فرهنگی که وجود دارد و برای اقتصاد کشورمان نیز مثمرثمر می باشد بپردازیم و به آنها بها دهیم و به حذف کردن فکر نکنیم. نمی شود بخش بین‌الملل سینمای ایران را که از دهه های گذشته وجود داشته انکار و تقبیح کرد. امسال با توجه به اینکه مهمان خارجی هم نداشتیم، جشنواره با هزینه کمتری برگزار شد و در سال های گذشته نیز هزینه سازی نداشتیم. پایه‌ی ارتباطاتی که دارد در جشنواره جهانی فجر اتفاق می افتد، اینها می شود سکوی پرتاب بسیاری از سینماگران ایرانی که در جشنواره شرکت کردند و از این طریق، دست اندرکاران فستیوال های خارجی را شناختند. باید قدر دانست. بایستی با یک آمال و آرمان بزرگ‌تر در اینجا نگاه کنیم و فرهنگ و تمدن و سربلندی کشورمان را برای جهانیان به نمایش بگذاریم.

سینمایی نیوز: ضمن تشکر از صحبت های ارزنده‌ای که داشتید و اطلاعات جامعی را در اختیار ما گذاشتید، به شما خسته نباشید و خداقوت عرض می کنیم و از خداوند مهربان و دستگیر، برای شما و مجموعه‌تان آرزوی توفیق داریم.

– من هم از شما تشکر می کنم که به بازتاب رسانه‌ای فعالیت های بخش بازار جشنواره می پردازید. فکر می کنم که گفتگوی خوبی شده است. من هم برای شما از درگاه خداوند توفیق روزافزون می خواهم.

گفتنی است سی و هشتمین جشنواره جهانی فیلم فجر پنجم تا دوازدهم خردادماه ۱۴۰۰ به دبیری محمد مهدی عسگرپور، در تهران برگزار می شود.

| گفت‌وگو از: تورج اردشیری‌نیا