به گزارش سینمایی نیوز و به نقل از سایت هنر و تجربه، گروه سینمایی هنر و تجربه به‌عنوان بازویی برای حمایت از نمایش فیلم‌های هنری، تجربی و سینمای متفکر در دستور کار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان سینمایی قرار داشت. پیش‌ازاین حمایت از نمایش این نوع آثار از طریق مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی به موسسه‌ای به نام «سینمای هنر و تجربه ایرانیان» پرداخت می‌شد تا این موسسه این بودجه را برای انجام فعالیت‌هایش هزینه کند ولی از یکجایی به بعد، بنا به دلایل متعددی، سازمان سینمایی به این نتیجه رسید که مرکز گسترش را بی‌واسطه مسئول این گروه سینمایی کند. ترسیم مسیر مستقیم‌ به معنی توقف یا تعطیلی حمایت از نمایش فیلم‌های هنری و تجربی نبود، اما اخباری منتشر شد که به طبع منجر به ایجاد این تصور شد که قرار است فعالیت گروه سینمایی هنر و تجربه متوقف شود. درحالی‌که به‌واقع این‌طور نبود و نشد.

برایم همیشه مهم بوده است که در صحبت‌هایم قدردان کسانی باشم که این بستر را ایجاد کردند و به سبک و سیاق خودشان مدیریت کردند. خودم را به نحوی امانت‌دار زحمات آن‌ها می‌دانم ولی ادامه مسیر این گروه سینمایی را در انتخاب‌ها و تصمیم‌های جدید می‌بینم. تصمیماتی که امروز بعد از گذشت یک سال می‌توانم با استناد به آمارهای کمی و کیفی بگویم که توانسته است هنر و تجربه‌ای را که پیش‌ازاین نمایش‌دهنده فیلم‌های بی‌مخاطب می‌خواندند، تبدیل به هنر و تجربه‌ای کند که مخاطب‌هایش افزایش پیدا کرده است. پیش‌ازاین میانگین مخاطب هر فیلم در گروه سینمایی هنر و تجربه با استناد به سامانه سمفا (سامانه مدیریت فروش و اکران سینما) که از سال ۱۳۹۸ موجود است، حدود ۵۰۰ نفر بود و امروز بعد از یک سال این آمار ۳ برابر شده و تعداد میانگین مخاطبان هر فیلم به حدود هزار و ۶۰۰ نفر رسیده است. فراموش نکنیم که افزایش آمار مخاطبان این گروه سینمایی در طول سالی اتفاق افتاد که به دلیل التهاب‌های اجتماعی حاکم بر فضای کشور فضای فعالیت‌های هنری و فرهنگی به‌شدت تحت تأثیر قرارگرفته و محدود شده بود.

طبیعی است که هیچ‌وقت نمی‌توانم بگویم فعالیت‌های ما خالی از نقص بوده است و یا جای بهتر شدن ندارند اما آنچه امروز در گروه هنر و تجربه اتفاق می‌افتد نتیجه تلاش‌ و زحمات گروه کوچکی است. اینجاست که ما اولویت‌بندی کردیم که چه کارهایی برای بهتر شدن گروه سینمایی هنر و تجربه مهم‌تر، اصولی‌تر و در اولویت بیشتری قرار دارد.

ما تغییراتی در شکل اکران فیلم‌ها ایجاد کردیم. در این زمینه هم انتقادات بسیاری پیش‌ازاین وجود داشت که منجر شد جدول نمایش منظمی برای فیلم‌ها ترسیم کنیم و اکران آن‌ها را از شکل پراکنده و مبهم خارج کنیم. مسیر بررسی فیلم‌ها را معین‌تر و شفاف‌تر کردیم تا همه فیلم‌ها از هر نوع سلیقه‌ای امکان حضور در گروه سینمایی هنر و تجربه را پیدا کند. اعلام کردیم هر فیلمی که موفق به کسب پروانه نمایش شود، واجد شرایط این است که متقاضی اکران در گروه هنر و تجربه شود. همچنین در انتخاب فیلم‌ها هم به حضور حداکثری سلایق متفاوت توجه کردیم و فضا را به‌قدری باز کردیم که همه سلایق در این فضای نمایش جا داشته باشند؛ از مستند علمی و بسیار خوش‌ساخت مثل «کاپیتان من» تا فیلم «مقیمان ناکجا» که بر اساس یک نمایشنامه معروف ساخته است تا مستند «صحنه آخر» که در مورد تعزیه‌خوانی است و حتی فیلمی مثل «پسر انسان» از یک کارگردان فیلم اولی با پرداختن به موضوعی خاص هم در این فضا امکان نمایش پیدا کرد. ما هنر و تجربه را به‌عنوان سکویی برای فرصت دادن به استعدادهای سینمایی دیدیم. جایی که هم فیلم‌ساز جوانی می‌تواند فیلمش، «تارا» را اکران کند و هم فیلمی مثل «درخت خاموش» که محصول مشترک ایران و ترکیه است، می‌تواند اکران شود. جایی که فیلم‌های مستقل و کم‌بودجه‌ای همچون «ایمو» و «قطع فوری» با نمایشی موفق ظاهر می‌شوند. مستند «مشق شب» یا فیلم داستانی «دوار» با روایت غیرخطی و حتی ۱۱ فیلم کوتاه از ژانرهای متفاوت سینمایی هم فرصت دیده شدن پیدا می‌کنند و فیلم‌های دیگری که نام بردنشان در این مجال نمی‌گنجد. این فیلم‌ها توسط کسانی ساخته شدند که الزاماً از چهره‌های شاخص سینمای ایران نیستند و سینمای حرفه‌ای کشور از اکران فیلم آن‌ها به خاطر نگاه اقتصادی که به این صنعت دارد، استقبال نمی‌کند. اینجاست که گروه سینمایی هنر و تجربه با نگاه حمایت از استعدادها و تجربه‌های نو این مسیر را هموار می‌کند و فرصتی برای ظهور تجربه‌های نو فراهم می‌کند.

هرکدام از فیلم‌های هنری و تجربی مخاطبان خودشان را دارند، شاید مخاطب مستندی مثل «کاپیتان من» همان مخاطبی نباشد که آخر هفته‌ها برای تفریح به سینما می‌رود و اگر چنین فیلم‌هایی در سینمای ایران اکران نشوند، هرگز به سالن سینما نمی‌آید یا حتی فیلم کاملاً تجربی «مهاجران» هم اکران موفقی داشت. پس گروه سینمایی هنر و تجربه اینجاست تا فضایی فراهم کند که هم فیلم‌سازان و هم مخاطبان متفاوتی از آن بهره‌مند شوند. در کنار نمایش فیلم‌ها، برگزاری هفته‌های فیلم در شهرهای مختلف ایران مثل اردبیل و شیراز در کنار برگزاری کارگاه‌های آموزشی فرصت متفاوتی را برای حمایت از این نوع فیلم‌ها به وجود آورده است.

تجربه این دوره حرکت روبه‌جلویی است که می‌تواند روزبه‌روز بهتر شود. همان‌طور که آمار سمفا نشان می‌دهد گروه سینمایی هنر و تجربه در دوره جدید که کار خود را از شهریور ۱۴۰۱ آغاز کرد، تاکنون ۲۵ باکس فیلم در ۳ هزار و ۶۳۲ سانس نمایش داده است که ۴۲ هزار و ۳۴۲ نفر مخاطب داشته است. البته تعداد دقیق فیلم‌های عرضه شده در طول یک‌سال گذشته حدود ۴۰ اثر است که در قالب بسته‌های فیلم کوتاه، نمایش‌های سینمایی و همچنین تعدادی فیلم در قالب نمایش‌های آنلاین نمایش داده شده است.  این درحالی‌ است که ما در طول یکسال گذشته حدود ۲۰۰ فیلم که متقاضی نمایش در هنر و تجربه بودند را بررسی کرده‌ایم و از این تعداد به حدود ۴۰ فیلم رسیده‌ایم.

فکر می‌کنم هرچقدر فعالیت در حوزه نمایش فیلم‌های هنری و تجربی و مستقل در سطح کشور بیشتر شود، فضای فرهنگی و هنری کشور ضرری نمی‌کند اما به‌واقع خانه نمایش چنین فیلم‌هایی «گروه سینمایی هنر و تجربه» است و اگر می‌خواهیم از نمایش این فیلم‌ها حمایت کنیم بهترین راه این است که به رشد و نمو این گروه سینمایی کمک کنیم. با هم افزایی و کمک کردن به همدیگر است که می‌توانیم فضا را بهتر کنیم. جبهه گرفتن و رو در روی هم بودن کمکی به این فضا نمی‌کند.

تو مگو همه به جنگند و ز صلح من چه آید/تو یکی نه‌ای هزاری تو چراغ خود برافروز/که یکی چراغ روشن ز هزار مرده بهتر/که به است یک قد خوش ز هزار قامت کوز.

محمد طیب
مدیر گروه سینمایی هنرو تجربه  آذر ماه 1402