به گزارش سینمایی نیوز و به نقل از ایران تئاتر، نقل از آنا، وضعیت هنرهای نمایشی کشور پس از چند دوره اغما به دلیل شیوع ویروس کرونا در سال‌های اخیر و چندین ماه اغتشاشات در کشور دچار نوسانات زیادی شد، البته اکنون شاهد روند رو به رشد هم به لحاظ مخاطب و هم فعالیت هنرمندان هستیم.
در رابطه با برنامه‌های اداره کل هنرهای نمایشی برای هنرمندان و سالن‌های نمایشی و همینطور خبر‌های مختلف این حوزه با کاظم نظری، مدیرکل هنرهای نمایشی به گفت‌وگو نشستیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.
در ابتدا بپردازیم به وضعیت هنرمندان تئاتر خیابانی که این روز‌ها در عرصه‌های مختلف فعال هستند، چه برنامه‌ای برای این حوزه دارید.
یکی از وظایف کاری ما در اداره کل هنرهای نمایشی حمایت از نمایش‌های خیابانی است. این روز‌ها در حال راه‌اندازی کانون تئاتر نمایش‌های خیابانی هستیم و با جدیت تلاش داریم نیرو‌های هنری خیابانی را ساماندهی کنیم. چرا که این ساماندهی در عرصه گروه‌های صحنه‌ای وجود دارد، اما در عرصه گروه‌های خیابانی این توفیق را نداشتیم. برای ساماندهی گروه‌ها تلاش کردیم در بخش خیابانی هم این کار انجام شود. به هرحال ما تلاشمان را می‌کنیم چرا که گروه‌های نمایشی خیابانی در جشنواره‌ها عموما فعال هستند و امورات زندگی خود را از آنجا می‌گذرانند، بنابراین حمایت‌های خوبی باید دریافت کنند.
عقیده شخصی من این است که گروه‌های نمایشی خیابانی همچون صحنه‌ای جایگاه دارند و اگر بخواهیم به شعار «تئاتر برای همه» نیز معتقد باشیم، گونه‌های تئاتر خیابانی و محیطی نیز می‌توانند به این شعار جامه عمل بپوشانند. از زمانی که مسئولیت هنرهای نمایشی کشور به بنده محول شده، تلاش کردم به هنرمندان تئاتر خیابانی کمک کنم و از آن‌ها حمایت داشته باشم، به هرحال این هنرمندان استحقاقش را نیز دارند.
امیدواریم هنرمندان تئاتر خیابانی با نوآوری در اجرا‌های شکیل و زیبا مخاطبان بیشتری را جذب کنند چرا که به هرحال تئاتر خیابانی یک گونه نمایشی است، باید تداوم داشته باشد و مردم با آن در ارتباط باشند. ما هم کشوری داریم که صنایع گردشگری‌مان قابلیت خوبی برای هنرهای نمایشی ایجاد می‌کند، بنابراین تئاتر هم می‌تواند در کنار موضوع گردشگری و صنعت قرار بگیرد و اقتصاد خودش را داشته باشد.
در ارتباط با بودجه هنرهای نمایشی شرایط به چه صورتی است و به ویژه در عرصه تئاتر خیابانی چه برنامه‌ای دارید؟
ببینید اگر ساماندهی از فهرست هنرمندان تئاتر خیابانی صورت بگیرد و گروه‌ها همه مشخص شوند، متوجه می‌شویم که این خانواده چه تعدادی هستند و چه گروه‌هایی فعال‌اند و این قطعا در برنامه‌ریزی و بودجه مرکز هنرهای نمایشی تأثیرگذار است و یک بخشی در حمایت از آن‌ها همچون تئاتر صحنه‌ای ایجاد خواهد شد.
الان ما هیچ آمار و ارقام مشخصی نداریم چرا که شناسنامه‌ای وجود ندارد، ان‌شاءالله با کمک خود هنرمندان تئاتر خیابانی این اتفاق بیافتد و برای سال بعد بودجه‌ای با فعال شدن کانون تئاتر خیابانی قائل شویم. الان به طور مثال هنرمندان جشنواره مریوان تقریبا هویت‌شان مشخص است و ما این را باید در سطح کشور برای همه هنرمندان‌مان داشته باشیم.
در حال حاضر هنرمندان گله دارند که به تناسب هزینه‌های بالارفته برای فعالیت‌های تئاتری، حمایت‌ها افزایش پیدا نکرده است؛ گروهی که بیست میلیون حمایت برای اجرا دریافت می‌کند، اما صد میلیون هزینه می‌کند، چطور می‌تواند به اجرا امیدوار باشد؟
قبول دارم عرضه و تقاضا هم‌خوانی ندارد، به این دلیل که یک زمانی کرونا بود، کسی هم کار تئاتر نمی‌کرد، بودجه تئاتر آن زمان هم محدودیت داشت، الان که دیگر شرایط مشخص است کرونا هم کمتر شده، تقاضا برای کار زیاد است و مبلغ حمایت افزایش نیافته است.
به هرحال این را هم باید درباره بودجه در نظر بگیریم که ما در یک تحریم ظالمانه هستیم و بودجه هنرهای نمایشی هم از فروش نفت و سایر منابع دولتی تأمین می‌شود و قطعا این تحریم‌ها مشکلات زیادی به عرصه فرهنگ وارد کرده است، حال یک جایی بیشتر و جای دیگر کمتر، چرا که فرهنگ نمود بیشتری دارد و کاستی‌هایش به چشم می‌آید.
اما برای سال بعد چنانچه بتوانیم سرشماری درستی از گروه‌ها مخصوصا گروه‌های خیابانی داشته باشیم، قطعا افزایش بودجه محقق می‌شود چرا که تئاتر نیاز جامعه است. جامعه‌ای که نیاز به آموزش، سبک زندگی و الگو دارد باید ابزار گفتمان داشته باشد؛ بنابراین قطعا سیاست‌گذاران به این امر فکر کرده‌اند و ما هم ان‌شاءالله از این گرفتاری‌ها خارج شویم، برای سال آینده، بودجه‌مان افزایش خواهد یافت.
چند ماهی است که شاهد تحریم برخی هنرمندان از اجرا و حضور حتی در جشنواره‌ها هستیم. اداره کل هنرهای نمایشی چه نگاهی به هنرمندان درعرصه‌های مختلف دارد.
ما از همه هنرمندانی که کار تئاتر می‌کنند، مردم‌شان را دوست دارند و آن‌ها را رها نمی‌کنند، حمایت می‌کنیم. این ذات تئاتر است، چون به صورت زنده و نفس به نفس یک قصه یا روایت را دنبال می‌کند، اینکه من یک زمانی به عنوان هنرمند بگویم حس و حال ندارم، شرایط جور نیست یا هر چیز منفی دیگری و نخواهم کار کنم، درست نیست. مردم ما همیشه در همه زمان‌ها از دوران جنگ گرفته تا شرایط فعلی همیشه همراه بوده‌اند و این جزو فرهنگ‌شان است.
درهرحال ریزش مخاطب داشتیم.
بله، ریزش داشتیم. اما باز هم مخاطب بود. همین الان هم به‌جرئت می‌گویم نمایشی داریم که روزانه هزار نفر در یک سئانس در تالار تئاتر شهر مخاطب دارد، حتی مردم برای تماشا روی زمین می‌نشینند. دو سئانس هم اجرا می‌رود.
همین نشان می‌دهد که مردم تئاتر را دوست دارند حال هر جایی که باشد. بدا به حال منِ هنرمند در برهه‌های مختلف تاریخی که رسالتم را فراموش کنم. حتی دوره جنگ‌های جهانی اول و دوم که فرانسه در حال اشغال هم بود، گروه‌های نمایشی در سالن‌ها مشغول به اجرا بودند؛ بنابراین این نمی‌شود که من به هردلیلی تئاتر را تعطیل کنم، در حالی که تئاتر رسالت خود را دارد و آن هم نقد درست و نقد کارگشاست که حوزه نمایش در عرصه‌های مختلف می‌تواند تریبون خوبی باشد.
منِ سیاست‌گذار در عرصه هنر یک جایی خطا‌هایی هم دارم، چه کسی باید این خطا را به من گوشزد کند؟ خود هنرمند با ابزار هنر می‌تواند این کار را انجام دهد. دولت هیچ‌گاه نخواسته مانع فعالیت هنرمندان باشد و در هیچ جای دنیا نیز این‌طور نیست، اما به هرحال هنرمند هم یک تعهد اجتماعی دارد که نباید این تعهد اجازه دهد جامعه به انحراف، تشویش و به‌هم‌ریختگی برسد. انتقاد باید باشد، آن هم سازنده و درست نه یک‌طرفه و همین گفت‌وگو‌ها اگر وجود داشته باشد و روی صحنه بیاید، جامعه را به رشد می‌رساند.
هر کشوری را اگر بخواهند توسعه‌اش را بررسی کنند، به فرهنگ، هنر و به ویژه تئاتر آن توجه می‌کنند؛ بنابراین هنرمند باید کارش را دنبال کند و استعداد‌های خود را بروز دهد. به‌حمدالله با وجود اینکه این جریان الان پیش آمده یک عده جوان هم به تعبیری پشت درهای تئاتر سال‌ها بودند و نمی‌توانستند کارشان را نشان دهند، الان این‌ها جلو آمده‌اند و پای کارند که امیدواریم بدرخشند. ما هم باید بستر درخشش‌شان را مهیا کنیم، چرا که هنرمند هم به تنهایی نمی‌تواند جلو برود و نیاز به یارانه دولت دارد تا اتفاقات خوبی برای تئاتر رقم بخورد.
در نهایت چند خبر خوب تئاتری به علاقه‌مندان و هنرمندان بدهید.
اولین خبر خوب این است که جشنواره‌های تخصصی خوبی در عرصه تئاتر تدارک دیدیم و به تدریج برگزار می‌شود، خبر بعد هم افزایش بودجه سال آتی تئاتر و تولیدات فاخر است که امیدواریم بتواند فرهنگ ما و ادبیات‌مان را در عرصه هنرهای نمایشی ارتقا بدهد.
خیلی از کشور‌های فارسی زبان مثل تاجیکستان را که مشاهده می‌کنیم همیشه روی صحنه یک اثر از شاهنامه فردوسی دارند؛ اما ما باید ماه‌ها منتظر باشیم تا ببینیم کسی در این عرصه کار کند، نیازمند این دست کار‌ها هستیم تا ادبیات‌مان در عرصه هنرهای نمایشی ارتقا پیدا کند. ان‌شاءالله در آینده نزدیک شاهد اتفاقات خوبی برای تئاتری‌ها و دوستداران تئاتر باشیم.
