سینمایی نیوز- بی تردید راز ماندگاری هر هنری مردمی بودن و پایگاه داشتن بین افراد جامعه است. در میان هنرهای نمایشی ، تئاتر خیابانی چنین جایگاه و محبوببیتی بین توده مردم دارد . کافی است هر سال سری به مجموعه اصلی تئاتر شهر و محوطه اش بزنید که پایگاه اصلی اجرای تئاتر خیابانی در زمان برگزاری جشنواره است و باخیل عظیمی از مخاطبان گذری ، علاقمندان و شرکت کنندگان تئاتر مواجه می شوید که به تماشای نمایش خیابانی مشغولند.

اجرای تئاتر خیابانی این فرصت را به آنها می دهد که با تئاتر و جذابیت هایش بدون واسطه آشنا شوند و هراز گاهی با توجه به ساختار اجرایی نمایش، جزئی از اجرا شوند. تئاتر خیابانی در سال های اخیر و به‌خصوص در دوران کرونا روند روبه رشدی داشته و در این دو سال که اجرای صحنه‌ای تعطیل بوده چراغ تئاتر را روشن نگه داشته است. پس از معرفی آثار راه یافته این بخش به چهلمین دوره با تعدادی از اعضای هیات انتخاب بخش خیابانی جشنواره بین المللی تئاتر فجر درباره انتخاب آثار گفت وگو کرده ایم.

علی محمد رادمنش : تئاتر خیابانی در دوران کرونا پیشرو بود

علی محمد رادمنش کارگردان ، نویسنده و بازیگر تئاتر خیابانی درباره ملاک های انتخاب نمایش ها برای حضور در جشنواره معتقد است :  طرح و ایده که در چارچوب متن قرار می گیرد نکته بسیار مهمی است . از آن‌جایی که ممکن است خیلی از آثار آماده و کامل نباشند و فقط برای بازبینی و انتخاب اجرا شده باشند وجود این دو ویژگی بسیار مهم است. ایده کارگردانی اثر که شامل طراحی میزانسن ها و فضای نمایش است و کارگردان آنها را درک کرده و می خواهد آنها را به خوبی در اثرش نمایش دهد تا ما به یک مفهوم اجرایی دست پیدا کنیم. بعد از کارگردانی مسئله مهم بعدی، سایر عناصر نمایش مثل موسیقی و فضاپردازی است. در مرحله بعد نکته مهم دیگر بخش بازیگری است . خلاقیت هم در جایی موثر واقع می شود که چند نمایش شبیه هم باشند یا تعدادی نمایش امتیازهای برابری برای انتخاب به دست بیاورند . در این وضعیت انتخاب اثری که خلاق‌تر است و برای جامعه امروز دارای مابه‌ازا و کارکرد است در اولویت قرار می گیرد.

این نویسنده درباره کیفیت آثار متقاضی در جشنواره افزود: در حدود نیمی از آثار متقاضی حضور را درجشنواره های مختلف و یا جاهایی که به عنوان بازبین حضور داشتم دیده بودم و موقعی که فیلم‌های نمایش برای انتخاب به دست ما رسید من شناخت کاملی از آثار داشتم. کیفیت نمایش ها جز دو نمایش که اصلا تئاتر خیابانی نبودند و در این حوزه قرار نمی گرفتند در چند بخش قابل بررسی بود. نیمی از آن‌ها کیفیت زیر متوسطی داشتند و بقیه کیفیتشان متوسط روبه بالا بود . در حدود 50 نمایش کیفیت نزدیک به هم داشتند و این انتخاب را کمی دشوار می کرد .

این کارگردان درباره تاثیرات کرونا بر تئاتر خیابانی گفت : بسته به سایر گونه های نمایشی، تئاتر خیابانی حضور موفق و موثری در دو سال اخیر دارد و ارتباط مردم را با تئاتر حفظ کرد. ریشه از تئاتر از تئاتر خیابانی است و کهن‌ترین گونه هنری است که توسط بشر خلق شده است . تئاتر خیابانی پیشروترین گونه تئاتری هم هست و این پیشرو بودنش را در این دوران و شرایط سختی مثل کرونا احساس می کنیم. در میانه یک جنگ تئاتر خیابانی می تواند زنده باشد . در هر موقعیت پرفشاری تئاتر خیابانی باز هم می تواند حضورداشته باشد و آلام بشری را کم کند . تئاتر خیابانی می تواند گونه های مدرن تئاتری مثل نیو و ویدیوآرت و حتی سینما را در درونش حل کند .

مهدی حبیبی : چالش شیرین انتخاب نمایش های برتر

مهدی حبیبی نویسنده و پژوهشگر تئاتر در باره ملاک‌هایش برای انتخاب آثار عنوان کرد:برای ما مهم ترین متر و ملاک کیفیت اثر است. این کیفیت شامل تکنیک ، طرح و ایده و ساختار اجرایی است و خوشبختانه امسال با کیفیت قابل قبولی مواجه بودیم و این کیفیت خوب تنور رقابت را در بخش خیابانی جشنواره حسابی گرم می کند.

این نویسنده درباره ارزیابی‌اش از کیفیت نمایش های بخش تئاتر خیابانی جشنواره افزود: در بین 140 نمایشی که متقاضی حضور در بخش خیابانی بودند، تعداد زیادی نمایش باکیفیت و دارای استاندارد وجود داشت و فرایند گزینش را برای اعضای هیئت انتخاب تبدیل به یک چالش شیرین و جذاب کرد. به طور حتم کارشناسان در طول برگزاری جشنواره آثار را می‌بینند و متوجه این وضعیت می‌شوند و به طور حتم جشنواره چهلم فجر جشنواره متفاوتی است .

این پژوهشگر در باره تاثیرات کرونا در وضعیت تئاتر خیابانی تصریح کرد: شیوع کرونا بر تئاتر خیابانی مثل سایر گونه های تئاتر تاثیراتی داشت اما تاثیرات مخرب کرونا بیشتر روی تئاتر صحنه ای  بود و سالن های تئاتری به دلیل شیوع موج های کرونا بارها تعطیل شدند و در بقیه موارد هم با نیمی از ظرفیت نمایش اجرا می کردند. تئاتر خیابانی با توجه به شرایط اجرایش وضعیت بهتری داشت و در اغلب جشنواره هایی که در این دو سال برگزار شد جزو بخش های موفق بود. در سال قبل هم تعدادی از جشنواره‌های تخصصی و یا غیرتخصصی تئاتر خیابانی مثل مریوان و کودک برگزار نشد و این چالش های م.جود را بیشتر کرد.

مجید امرایی : تئاتر خیابانی جشنواره امسال خوش رنگ ترین بخش جشنواره فجر است

مجید امرایی نویسنده، پژوهشگر و کارگردان تئاتر در باره کیفیت آثار متقاضی حضور در جشنواره تئاتر فجر گفت: کیفیت مهم ترین ملاک بود که در چند شاخه قابل بررسی است. این کیفیت در شیوه کارگردانی و در موضوعات و در نوآوری ها و دغدغه‌مندی اجتماعی قابل تعریف است. به باور من امسال تماشاگران جشنواره در بخش خیابانی شاهد نمایش‌های خوب و با‌کیفیتی خواهند بود .

این پژوهشگر درباره نقاط قوت و ضعف نمایش‌های خیابانی متذکر شد: از دو منظر می‌توان به تئاتر خیابانی نگاه و توجه کرد. نگاه اول کلیت کیفیت تئاتر خیابانی است که روند روبه‌رشدی در سال های اخیر داشته است. کما اینکه ده سال قبل هم داور جشنواره تئاتر فجر در بخش خیابانی بودم و اگر بخواهم قیاسی داشته باشم تئاتر خیابانی به عنوان بخشی کاملا حرفه‌ای با کارگردان‌های خوب و حرفه‌ای خودش را معرفی کرده است و در حال حاضر، جوان‌های ده سال قبل به عنوان کارگردان‌های باتجربه و پیشکسوت فعالیت می‌کنند. حضور گروه‌های  متقاضی شهرستانی در جشنواره امسال بسیار چشمگیر بود و بیش از هفتاد درصد نمایش‌ها از شهرستان‌ها بودند. این تنوع ، گوناگونی و رنگ جشنواره را چشم‌نواز کرده است. تئاتر خیابانی جشنواره امسال خوش‌رنگ‌ترین بخش جشنواره فجر خواهد بود.

این کارشناس تئاتر درباره تاثیرات کرونا بر تئاتر خیابانی عنوان کرد: کرونا در این دو سال به تمامی هنرها لطمه زده است ، اما تئاتر خیابانی در دوران کرونا در کم ترین و کوتاه ترین زمان ممکن تلاش کرد به مردم نزدیک شود و رسالت کاری‌اش را انجام بدهد . از آن‌جایی‌که تئاتر خیابانی تئاتری مینی‌مال و گزینه‌گو است و موضوعش را از مخاطب وام می گیرد و دوباره در قالب اجرا به مخاطب برمی‌گرداند توانست در این مدت فعالیت‌های خوب و موثری داشته باشد. اما در جشنواره امسال تنوع حضور گروه‌های نمایشی از اقوام و استان‌های مختلف کشور رنگ جشنواره را چشم‌نواز کرده است. پیشنهاد می‌کنم که مخاطبان جشنواره تئاتر حتما به دیدن نمایش‌های این بخش بروند.

محمد هادی عطایی : ضرورت برگزاری ورک‌شاپ های آموزشی

محمد هادی عطایی نویسنده، بازیگر و کارگردان تئاتر و سینما و تلویزیون درباره کیفیت آثار متقاضی حضور در جشنواره گفت: دو مسئله برای انتخاب نمایش ها برایم مهم بود. نکته اول که نمایش، تئاتر واقعی خیابانی باشد و نه تئاتر در خیابان. تئاتر در خیابان بیشتر در حوزه تئاتر محیطی قابل تعریف است. نکته مهم دیگر دغدغه‌مند بودن نمایش‌هاست. متاسفانه بخش مهمی از تئاتر خیابانی در سال های اخیر تبدیل به بنرهای تبلیغاتی برای اجرای نمایش در مناسبت های مختلف شده است . نکته قابل ‌نقد دیگر در بحث دکورهای  بسیار زیاد و زمان طولانی برخی از نمایش ها بود که لذت دیدن نمایش خوب خیابانی را از مخاطب دریغ می کند. تئاتر خیابانی درست و بجاست که بشود در مکان های عمومی شلوغ و پر رفت و آمد مثل محوطه مترو و محوطه فرهنگ‌سراها و تماشاخانه‌ها اجرایش کرد.

این بازیگر درباره کیفیت نمایش های متقاضی حضور در جشنواره گفت: به لحاظ تعداد با نمایش های زیادی روبه‌رو بودیم. به‌نظرم باید ورک‌شاپ‌های آموزشی در تهران و شهرستان ها برگزار کنیم تا مدرسان صاحب‌نظر در این حوزه به تدریس مبنای تئاتر خیابانی بپردازند تا سطح دانش کارگردان‌های جوان افزایش پیدا کند و به‌خصوص در شهرستان‌ها به جای هزینه کردن برای برگزاری برخی از جشنواره‌های غیرضروری باید به توسعه دانش کارگردان‌ها اقدام کرد.

این کارگردان درباره تاثیرات کرونا بر تئاتر خیابانی گفت: به عنوان یکی از اعضای هیئت مدیره کانون نمایش‌گران تئاتر خیابانی خانه تئاتر باید از زحمات تمام اعضا تئاتر خیابانی سراسر کشور تشکر و قدر‌دانی کنم که در دوران کرونا برای قطع نشدن ارتباط مردم با تئاتر با حمایت دفتر تئاتر خیابانی و آقای قادر آشنا به فعالیت‌هایشان ادامه دادند و از چالش‌های کرونا نترسیدند و تعداد زیادی نمایش خیابانی در اوج کرونا در محوطه تئاتر شهر اجرا کردند و جای تشکر دارد از مدیریت مرکز هنرهای نمایشی و بنیاد حفظ آثار دفاع مقدس که سال قبل جشنواره‌های تئاتر فجر و تئاتر دفاع مقدس را با تمام سختی هایش برگزار کردند.