به گزارش سینمایی نیوز و به نقل از سایت خانه سینما، در این جلسه که مدیریت آن بر عهده­ ی بهنام حسینی رئیس انجمن مدرسان سینما بود، کتاب «روایت و روایتگری در سینما» نوشته­ ی وارن باکلند منتشر شده توسط نشر اطراف مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت و ارائه ­ی مطلوب نوید پورمحمدرضا مترجم کتاب و تحلیل­های کارشناسانه­ ی شادمهر راستین (با رویکرد کاربردی) و دکتر محمد هاشمی (با رویکرد نظری)، به طور کلان در مورد حوزه­ ی روایت­ شناسی و روایت گری سینمایی و به طور اخص در مورد کتاب باکلند و ترجمه­ ی پورمحمدرضا، موجب رضایتمندی حاضران شد.

پورمحمدرضا در ابتدای این نشست به روند انتخاب کتاب اشاره کرد و با توجه به تمرکز نشر اطراف بر انتشار کتبی در حوزه­ ی روایت­ شناسی، یافتن کتابی مناسب برای پیوند آن با حوزه­ ی سینما را دشوار توصیف کرد؛ چرا که کتاب­های موجود برای ترجمه، یا بسیار ساده و از جنس راهنماهای فیلمنامه­ نویسی با رویکرد کاربردی بودند و یا کتبی بودند بسیار دشوار که به عنوان نخستین تجربه ­ی این نشر در معرفی شیوه ­های روایت گری سینمایی مناسب نبودند. هرچند در ادامه پورمحمدرضا عنوان کرد: “برخی به من گفتند که این کتاب کمی برایشان دشوار است یا به صورت موجز از برخی مفاهیم عبور می‌کند. از این نظر امروز فکر می‌کنم که شاید این کتاب نیز با وجود ارزش­ها و جذابیت­هایش بهترین انتخاب برای اولین کتاب در حوزه روایت سینمایی نشر اطراف نبود”

در ادامه بهنام حسینی مدرس سینما ایجاز در بیان مطالب را یکی از نقاط قوت این کتاب برشمرد و افزود: “توجه به رابطه­ ی فرم و روایت سینمایی نیز از ویژگی­ های این کتاب است؛ چیزی که کمتر در سایر کتب این حوزه دیده می­شود”.

سپس پورمحمدرضا در تکمیل سخنانش افزود: “نظریه­ های انتقادی می‌توانند وارد ساحت‌های مختلف ازجمله ساحت ایدئولوژی شوند اما کتاب «روایت و روایت گری در سینما» قرار نبود که وارد یک حوزه­ ی خاص از نظریه شود و قصد داشت مروری بر انواع شیوه ­های روایت‌ در سینما داشته باشد”.

در ادامه محمد هاشمی، مدرس دانشگاه و عضو انجمن مدرسان سینما، با اشاره به ویژگی­ شاخص این کتاب، آغاز آن با رویکرد آشکارسازی روایت و بیان چگونگی کارکرد این روایت‌ها در داستان‌ و فیلم‌ و سپس ورود به نظریات انتقادی را شیوه­ای ممتاز دانست. وی افزود: “وجه تمایز این کتاب با سایر کتب این حوزه در این است که معمولا نظریه‌های ساختارگرا در همین محدوده باقی می‌مانند و سراغ معنا نمی‌روند، اما این کتاب از این دایره فراتر می‌رود. هرچند انتقادی که می‌توان به این کتاب وارد کرد این است که در بحث نظریه‌های انتقادی تنها به سمت دیدگاه‌های فمنیستی می‌رود و سایر نظریه­ ها را پوشش نمی­دهد”.

این استاد دانشگاه با اشاره به لزوم پرداختن به بحث روایت‌شناسی سینما در دانشگاه‌ها بیان کرد: “باکلند در این کتاب یک‌ کار پژوهشی بزرگ انجام داده و به آدم‌های هم‌عصر خودش نیز در حوزه روایت‌شناسی پرداخته است. هرچند متاسفانه این گفتمان کمتر در ادبیات سینمایی ما در دانشگاه‌ها وارد شده است”.

در ادامه­ ی این نشست شادمهر راستین، فیلمنامه نویس، هدف خود را از صحبت­هایش در این جلسه معرفی کتاب و برشمردن کارکرد آن برای فیلمنامه‌نویسان عنوان کرد. وی با اشاره به این که جهان با روایت زنده است، گفت: “هرچیزی چون روایت می‌شود در معرض توجه و تبدیل شدن به واقعیت قرار می‌گیرد. آدم‌ها از طریق روایت‌ها به جهان نگاه می‌کنند و جهان‌بینی آن‌ها نسبت به تاریخ از طریق روایت ایجاد می‌شود. برای من به عنوان فیلمنامه‌نویس روایت مانند حادثه‌ای می‌ماند که باید آن را دراماتیک کرد. احساس من این است که روایت در آینده به قدری اهمیت می­یابد که به تنها نظریه­ ی باقی در علوم انسانی تبدیل می­شود”.

وی در پایان تاکید کرد: “این کتاب به ما می‌گوید ایده‌ای که داریم به چه فیلمی نزدیک است. این نکته را مدنظر داشته باشید که باید بعد از ایده‌پردازی و نوشتن قصه سراغ این نوع کتاب‌ها برویم تا قصه را ساختارمند کنیم”.

در انتها نیز بهنام حسینی ابراز امیدواری کرد که انجمن مدرسان سینما بتواند با همراهی خانه­ ی سینما و دیگر نهادهای ذیربط به طور مداوم و منظم این سلسله نشست­ها را ادامه دهد.

در باره ­ی کتاب و نویسنده­ ی آن

کتاب روایت و روایتگری در سینما نوشتۀ وارن باکلند نسبت و ارتباط بین روایت و سینما را توضیح می‌دهد و از این می‌گوید که فیلم‌های موفق چطور به یک ساختار روایی درست و دقیق می‌رسند و چگونه این روایت را برای تماشاگران فاش می‌کند. این کتاب دربردارندۀ مثل‌های زیادی از فیلم‌های سینمایی مطرح و موفق تاریخ است.

وارن باکلند (Warren Buckland) استاد دانشگاه، پژوهشگر سینما و نویسنده، در سال ۱۹۶۶ به دنیا آمد. او در مقطع کارشناسی در رشتۀ مطالعات عکاسی تحصیل کرد اما در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری در رشتۀ مطالعات فیلم ادامۀ تحصیل داد و از دانشگاه ایست آنگلیای انگلستان فارغ‌التحصیل شد. باکلند پس از دانشگاه مدتی در دانشگاه‌های لیورپول و کالیفرنیا تدریس کرد اما از اواخر دهۀ ۱۹۹۰ به دانشگاه آکسفورد بروکس آمد و تدریس مطالعات فیلم در این دانشگاه را شروع کرد. او حالا دروسی مثل تئوری فیلم و سینمای مستقل آمریکا را آموزش می‌دهد.

وارن باکلند علاوه بر تدریس، پژوهشگر هم هست و تحقیقات زیادی در مورد روایت‌شناسی، سینمای مدرن و نظریۀ فیلم انجام داده است. گواه این مدعا ده‌ها مقاله‌ای است که در ژورنال‌های مهم علمی به چاپ رسانده. او نویسندۀ پرکاری است و طی حدود ۲۰ سال بیش از ده کتاب نوشته. ضمن اینکه در کتاب‌های دیگری هم به عنوان نویسندۀ همکار حضور داشته است.

به جز کتابی که در این جلسه مورد بررسی قرار گرفت، تعدادی دیگر از کتاب‌های باکلند به این شرح هستند:

• نشانه‌شناسی شناختی فیلم، ۲۰۰۰
• کارگردان: استیون اسپیلبرگ، ۲۰۰۶
• نظریۀ فیلم و سینمای معاصر هالیوود، ۲۰۰۹
• فیلم‌های معمایی هالیوود، ۲۰۱۴
• دایره‌المعارف نظریۀ فیلم راتلج، ۲۰۱۴
• گفت‌وگو با کریستین متز، ۲۰۱۷
• جهان داستانی سمبولیک وس اندرسون، 2018
• چه کسی همشهری کین را نوشت؟، ۲۰۲۳