سینمایی نیوز- فیلم مستند “مه لقا ” در بخش مسابقه کوتاه ملی شانزدهمین جشنواره بین المللی فیلم مستند ایران «سینما حقیقت» حضور دارد.

به گزارش خبرنگار سینمایی نیوز، “مریم جمالی” کارگردان فیلم مستند “مه لقا” در مورد علت نامگذاری این فیلم بیان داشت: شخصیت مه لقا پشتوانه تاریخی نداشت و در ذهن من ساخته شد. مه لقا نمونه ی بانوانی بود که در روستای شهرستانک زندگی می کردند و در زمان ساخت کاخ شهرستانک توسط ناصرالدین شاه به کار گمارده می شدند و یا به کنیزی می رفتند. بر حسب اتفاق برخی شان در کاخ به مقام می رسیدند.

او در همین ارتباط اضافه کرد: مه لقا بعد از آنکه توسط پدر خود برای کنیزی به کاخ برده شد، کنیز مخصوص انیس الدوله می شود و با توانایی های سیاسی که در شخصیت او مستتر بود این قابلیت را پیدا نمود که سوژه این فیلم مستند شود و آن را راه ببرد.

او افزود: مه لقا که کنیز انیس بود به همراه انیس و شاه به کاخ می آمد و در زمانی که انیس و شاه در کاخ نبودند، مه لقا به کار سخت زراعت مشغول می شد.

این فیلمساز جوان درباره موضوع این فیلم گفت: فیلم داستان مه لقا و کاخ است. از زبان مه لقا به اتفاقات درون کاخ شهرستانک پرداخته می شود. کاخ اصل موضوع برای من بود و مه لقا و انیس و شاه، فرع بر این موضوع بودند.

وی یادآور شد: زمانی که در یک روز برفی به کاخ شهرستانک رفتم، کاخ زنده بود، زخم و درد داشت و با من صحبت می کرد.

او در مورد علت پرداختن به این سوژه گفت: به موضوعات تاریخی و بومی و همچنین آثار پرداخته نشده، علاقه بسیاری دارم. بنده اهل کرج استان البرز هستم و روستای شهرستانک نیز در ۶۰ کیلومتری جاده چالوس است. وی تاکید کرد: تا به حال فیلمی در خصوص کاخ شهرستانک ساخته نشده بود و همچنین ویرانی کاخ شهرستانک من را بر آن داشت تا از آن فیلم بسازم. با وجودی که این اثر در سال ۷۶ ثبت ملی شده اما این کاخ کاملا ویران است و تنها در میان دره ای رها شده و هیچ کس هیچ زمان، دست ترمیم و بهسازی بر سر این کاخ نکشیده است.

وی تصریح کرد: من ساعت ها در این کاخ ویران قدم می زدم تا فیلمی از آن بسازم. این کاخ مسیر دسترسی صعب العبوری دارد و از روستا باید ۱۴ کیلومتر پیاده روی کرد تا به کاخ رسید. آخرین باری که برای تصویربرداری به کاخ رفتم مشاهده کردم همان ساختمان یک طبقه ای که سال ۴۸ برای هیئت کوهنوردی ساخته شده بود را هم کاملا تخریب کردند. وعده دادند ساختمان ۲ طبقه ای در همانجا می سازند که تا به الان عملی نشد و در نتیجه کاخ کاملا ویران است.

وی در مورد روند تولید و مراحل کار گفت: مرحله پژوهش ۲ سال زمان برد و در این مدت به روستا می رفتم و با اهالی به گفت و گو می پرداختم. بسیاری از اجداد روستاییان در کاخ کار می کردند و خاطرات آن ها سینه به سینه منتقل شده بود.

وی خاطرنشان ساخت: پروسه تولید در ۳ قسمت تصویربرداری شد که شامل بافت روستا، مصاحبه با اهالی و فیلم برداری از کاخ می شد. تصاویر مربوط به پاکت نامه و آتش بر روی زمین کاخ گرفته شده است. صحنه هایی هم گرفته شد که در نهایت با نظر استاد “حسن نقاشی” که مشاور پروژه بودند کنار گذاشته شد چون بر آن بودند از نظارت کارشناس در مصاحبه های فیلم استفاده شده است و آن تصاویر به اثر لطمه وارد می کند. اگر چه تولید بسیار سختی داشت اما نتیجه لذت بخش شد که در جشنواره پذیرفته شده است.

او در مورد جای خالی چنین فیلم هایی گفت: مخاطب دوست دارد در عین آشنایی با یک مکان تاریخی، اثر، بار دراماتیک هم داشته باشد. خیلی ها به این شکل مستندسازی علاقه و انگیزه ای ندارند.

وی در مورد اینکه آیا این اثر می تواند تبدیل به یک فیلم مرجع شود گفت: بنده این حُسن را برای خود در نظر نمی گیرم. من با مطالعه و پژوهش زیاد این کار را بر حسب آرشیوهای حقیقی و همچنین قوه خیال خودم در پرداخت شخصیت مه لقا ساختم و باید دید نظر منتقدان محترم و دوستان چه هست.

او در مورد برگزاری جشنواره بین المللی سینما حقیقت و تاثیر آن بر فیلمسازان جوان گفت: در کنار ریتم و تدوین اثر، گفتار متن و نریشن که توسط بانویی فرهیخته و علاقه مند به تاریخ با عشق خوانده شد، همینطور داستان و روایت، همچنین تصاویر آرشیوی از انیس الدوله به گونه ای است که می تواند از اهمیت ساختاری برخوردار باشد.

این فیلم ساز جوان اظهار داشت: عموما در آثار نمایشی از این دوره تاریخی، به “جیران” پرداخته شده است اما من در مطالعات ام پی بردم “انیس” نیز از سوگلی های شاه بوده است و شاه نیز به او بسیار علاقه داشته است.

وی در مورد چالش های زمان ساخت این فیلم گفت: پس از مرحله پژوهش برای تولید مستند به مراکزی مراجعه نمودم اما حمایت صورت نپذیرفت. در نهایت مرکز گسترش بود که از تولید فیلم حمایت نمود و این مستند ساخته شد.

او افزود: چالش بعدی، ساخت فیلم در فضای روستایی بود که اهالی آن خیلی تمایل به گفت و گو نشان نمی دادند و آمیخته به روابط نبود. خو گرفتن با ایشان برای انجام مصاحبه و گرفتن اطلاعات بسیار سخت بود. چالش بعدی نیز رفت و آمد گروه تولید از مسیر سخت و دشوار جاده به کاخ بود. دوستان می گفتند از این همه ویرانی کاخ چه می خواهید بسازید و من چون صدای این کاخ را شنیده بودم، دوستان را به صبر دعوت می کردم.

او در مورد کمبودهای سینمای کوتاه خاطر نشان ساخت: در شهرستان ها از ساخت فیلم مستند حمایت نمی شود. فیلم مستند به آن صورت مخاطب ندارد و باید از اکران آن حمایت شود تا سازندگان آثار مستند نزد مردم و همینطور عوامل سینمای حرفه ای شناخته شوند و مسیر راه یابی ایشان به سینمای بلند هموار شود.

او در مورد برگزاری جشنواره بین المللی سینما حقیقت و تاثیر آن بر فیلمسازان جوان گفت: تنها جایی که آثار روی پرده نمایش پیدا می کنند و مورد محک و سنجش عادلانه قرار می گیرند جشنواره سینما حقیقت است. سازندگان آثار راهیافته به جشنواره سینما حقیقت برای ساخت اثر بعدی خود از جلب توجه سرمایه گزاران برخوردار می شوند و این خیلی اثرگذار است.

وی در مورد پخش آنلاین فیلم ها در جشنواره گفت: عالی است و موجب آشنایی هرچه بیشتر مخاطبان با فیلم ها و ما سازندگان آثار مستند خواهد شد.

این فیلمساز  در بخش پایانی صحبت های خود درباره جایگاه پژوهش در جامعه و مدیریت کلان کشور، همچنین تغییر نگاه مسئولین به سینمای مستند با نگاه روزآمد و مخاطب محور بیان داشت: پذیرش و اعتماد مسئولین به مستندسازان خیلی مهم است. مسئولین اگر منِ مستدساز و همچنین فیلم های مستند را بپذیرند و بخواهند که بپذیرند، این جاست که این تعاملِ خوب شکل می گیرد.

شانزدهمین جشنواره بین المللی فیلم مستند ایران «سینما حقیقت»؛ ۲۰ تا ۲۵ آذر ماه ۱۴۰۱ به دبیری محمد حمیدی مقدم در پردیس ملت در حال برگزاری است.

| گزارش و گفت و گو از: تورج اردشیری نیا

| عکس از: الهام سادات روئین تن