سینمایی نیوز- فیلم مستند “واهگ” به کارگردانی “حدیث جان بزرگی” در بخش مسابقه شانزدهمین جشنواره بین المللی فیلم مستند ایران «سینما حقیقت» حضور دارد.

به گزارش خبرنگار سینمایی نیوز، “حدیث جان بزرگی” کارگردان فیلم مستند “واهگ”در مورد علت نامگذاری این فیلم بیان داشت: واهگ به معنی امید، آرزو و خواسته است. نام اقامتگاه بوم گردی که توسط شخصیت فیلم تاسیس شده است واهگ می باشد و از طرفی تِم فیلم نیز امید و آرزو است، به همین خاطر این نام را برای فیلم برگزیدم.

او در ادامه خاطرنشان ساخت: در صحنه ای از فیلم وقتی معلم از دانش آموزان می خواهد آرزوی خود را با صدای بلند فریاد بزنند، زنگ مدرسه به صدا در می آید و صحنه کات می شود. اگر چه در تدوین اثر به این برش رسیدیم اما کات شدن این صحنه، اشتراک معنایی نیز داشت و حسی را منتقل می کند از شرایط سخت زندگانی در این منطقه که اهالی آن پرورش پیدا نکردند، نمی دانند آرزو چه هست و حتی نمی توانند به آرزوهای خود فکر کنند که آیا در زندگی به سراغ آرزوهای خود بروند یا خیر.

او در مورد علت پرداختن به این سوژه گفت: خیلی علاقه مند بودم راجع به زندگی یک خانم بلوچ روستایی که شخصیت تاثیرگذاری دارد فیلم بسازم و به سراغ این سوژه رفتم.

او تصریح کرد: به آن شکل نمی توانم عنوان ۳ گانه بر آثار مستندی که ساخته ام بگذارم اما به نوعی می توان گفت واهگ تکمیل کننده و در امتداد ۲ اثر قبلی ام هست که در آن افراد روستایی با وجود شرایط سختی که از آن برخوردار می باشند آمال و آرزوهای خودشان را پی می گیرند. مکان ساخت فیلم، منطقه دشتیاری بلوچستان در ۹۰ کیلومتری چابهار بودیم. در کپشن ابتدای فیلم این را نوشتم که در جنوب بلوچستان تصویربرداری شده است

او در مورد جای خالی چنین فیلم هایی گفت: به نظر می آید این جای خالی خیلی وجود دارد. عموم مستند هایی که از زندگی افراد روستایی می بینیم بر روی درد ها، چالش ها و کاستی های زندگی ایشان متمرکز می شوند اما سعی من بر آن بود آدم هایی را به تصویر بکشم که تلاش می کنند زندگی و دنیای بهتری در محیط اطراف شان بسازند. البته اخیرا اقبال سینماگران مستند به این رویکرد بیشتر شده است.

وی در مورد اینکه آیا این اثر می تواند تبدیل به یک فیلم مرجع شود گفت: چون فیلم تازه به نمایش درآمده است من تصور روشنی از این موضوع ندارم. علاقه ی مخاطبان به این موضوع و تم، می تواند به مرور و در گذر زمان این را نشان دهد.

وی در مورد ویژگی های ساختاری و محتوایی این اثر که می تواند توسط هیئت داوران دیده شود گفت: زیر متن های فیلم در تمامی سکانس ها با هدف شکل گرفته اند؛ ضمن آنکه در زندگی شخصیت ها نیز جاری و ساری بوده و این می تواند ویژگی خاص اثر باشد. برای من مهم بود که مخاطب از طریق فیلم به شخصیت اصلی نزدیک شود.

وی در مورد چالش های زمان ساخت این فیلم گفت: در حین ساخت فیلم به خیلی از مراکز برای تامین هزینه های مالی فیلم مراجعه نمودم اما جواب قطعی دریافت نمی کردم. حتی اتفاق می افتاد که برای امضاء قرارداد پیش می رفتیم اما یکباره همه چیز به هم می خورد. به تازگی مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی فیلم را خریداری نمودند که از دغدغه ی مالی بنده کاسته شد.

این کارگردان در اشاره به اهمیت ارتباط فیلم سازان جوان با سینمای بین الملل گفت: حضور در جشنواره های بین المللی، اکران سینما ها و پخش از شبکه های تلویزیونیِ جهانی بسیار مهم می باشد. مخاطب داخلی برای فیلم مستند محدود است و اگر مستند در دنیا نمایش داده شود خیلی گسترده تر خواهد بود. حتی می توان گفت پخش فیلم از تولید آن مهم تر است و بهترین فیلم ها اگر پخش درستی نداشته باشند گویی هرگز ساخته نشدند و تنها اثری شخصی برای کارگردان با مخاطب محدود خواهد بود. مخاطب هدف، تمامی مردم و مخاطبان این فیلم هستند.

او افزود: درآمدزایی می تواند ترمیم کننده و پاسخ گوی زحمات چند ساله ی فیلم ساز باشد. امرار معاش و تامین هزینه های ساخت فیلم برای مستند سازان مستقل خیلی سخت است و در مواقعی به ساخت تیزرهای تبلیغاتی یا ساخت آثار سفارشی روی آورده می شود.

او در مورد کمبودهای سینمای کوتاه خاطر نشان ساخت: مشارکت ها در هزینه های ساخت فیلم بسیار کم می باشد. بخش دولتی بودجه کمی اختصاص می دهد و بخش خصوصی هم اصلا وارد نمی شود. در قسمت پخش آثار نیز ما همچنان نمایش آثار مستند را نداریم. تعداد مستند ها بیشتر از مکان های نمایش آثار است. بنابراین هم در تولید و هم در نمایش با کمبود مواجهیم.

این فیلمساز درباره جایگاه پژوهش در جامعه و مدیریت کلان کشور، همچنین تغییر نگاه مسئولین به سینمای مستند با نگاه روزآمد و مخاطب محور بیان داشت: در همه جای دنیا بخشی از مخاطبان سینمای مستند را سیاست مداران تشکیل می دهند و این خیلی مهم است که مسئولان فیلم ها را ببینند و متوجه مشکلات در قسمت های مختلف شوند. دایره دید مسئولی که فیلم مستند ببیند وسیع تر خواهد شد.

این کارگردان در خصوص قوی تر شدن جشنواره اظهار داشت: تمامی اعتبار جشنواره سینما حقیقت به بین المللی بودن آن است. مخاطبان، فیلمسازان، داوران و صاحب نظران ملی و بین المللی سینمای مستند می توانند بیشتر حضور داشته باشند. استفاده از تجریبات مستندسازان مطرح بین المللی در مستر کلاس ها و بازار فیلم برای درآمد زایی نقش بسیار مهمی دارد.

او در مورد برگزاری جشنواره بین المللی سینما حقیقت و تاثیر آن بر فیلمسازان جوان گفت: دیده شدن فیلم ها و داوری و بازخورد آثار برای ساخت اثر بعدی فیلم سازان خیلی اثرگذار است.

وی در مورد پخش آنلاین فیلم ها در جشنواره گفت: تا زمانی که فیلم روی پرده سالن سینما می تواند نمایش داده شود بهتر است. پخش آنلاین برای زمان همه گیری کرونا مناسب بود. درخواست خود بنده این بود که فیلم ام پخش آنلاین نداشته باشد.

این کارگردان درباره جرات در فیلم سازی و گشایش در ممیزی گفت: قضاوت یک طرفه آثار اگر صورت نپذیرد، خود سانسوری هم اتفاق نخواهد افتاد و در نتیجه دریچه نگاه فیلم ساز آن گشودگی را خواهد داشت.

او در بخش پایانی صحبت های خود در اشاره  به بار آموزشی جشنواره گفت: هر فیلمی به خصوص مستند  می تواند بار آموزشی داشته باشد. اما سینما محلی برای ایجاد علامت سوال و تفکر است.

شانزدهمین جشنواره بین المللی فیلم مستند ایران «سینما حقیقت»؛ ۲۰ تا ۲۵ آذر ماه ۱۴۰۱ به دبیری محمد حمیدی مقدم در پردیس ملت در حال برگزاری است.

| گزارش و گفت و گو از: تورج اردشیری نیا

| عکس از: الهام سادات روئین تن